Eerste kamer geeft groen licht voor Besluit kwaliteitsborging

De Eerste Kamer heeft op 23 november de voorhang van het Ontwerpbesluit kwaliteitsborging formeel afgerond (zie onder). Voorafgaand aan de afronding van de voorgang zijn door Minister Ollongren nog een groot aantal vragen beantwoord. Zie het verloop van het wetstraject voor een chronologisch overzicht.

Op korte termijn wordt  het besluit nu naar de Raad van State voor advies en inmiddels is de Regeling kwaliteitsborging – met onder meer de opleiding- en ervaringseisen voor kwaliteitsborgers – gepubliceerd voor consultatie. Na advies van de Raad van State zal zo spoedig mogelijk het deel benodigd voor het instellen van de Toelatingsorganisatie Kwaliteitsborging Bouw (Tlokb) worden gepubliceerd en in werking treden. De TloKB kan vervolgens de formele toelating van instrumenten voor kwaliteitsborging tot het stelsel afronden. De komende maanden zal onverkort worden ingezet op het oefenen met de Wkb en het oplossen van de laatste aandachtspunten.

Uit het verslag van de vergadering van de Commissie Binnenlandse Zaken en de Hoge Colleges van Staat / Algemene Zaken en Huis van de Koning (BiZa/AZ) van 23 november 2021: 
"De commissie besluit de brief van 22 november 2021 voor kennisgeving aan te nemen en de minister van BZK door middel van deze korte aantekening te laten weten dat het Besluit kwaliteitsborging voor het bouwen (34453, O) aan de Raad van State kan worden voorgelegd ter verkrijging van advies. De commissie spreekt tevens uit dat zij door de minister van BZK middels de monitoringsrapportage geïnformeerd wenst te worden over het advies van de Raad van State en over de mate waarin de inbreng vanuit de commissie in het uiteindelijke Besluit is verwerkt."

Het consumentendossier en NPR 8092

In de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) is geregeld dat de aannemer als een bouwproject is afgerond informatie over wat er gebouwd is aanlevert aan zijn opdrachtgever. De set aan informatie wordt het consumentendossier genoemd. In deze factsheet wordt toegelicht wat het consumentendossier is, wanneer het dossier aan de orde is en wat de inhoud is.

Wat is er in de wet geregeld?

Het consumentdossier wordt opgenomen in artikel 7:757a van het Burgerlijk Wetboek (BW), in het onderdeel dat gaat over aanneming van werk. De regels in dit deel hebben betrekking op zaken die opdrachtgevers en opdrachtnemer met elkaar (contractueel) afspreken bij onder andere bouwprojecten. Het consumentdossier moet door de opdrachtnemer – de aannemer – aan zijn opdrachtgever – de klant – worden verstrekt als de afgesproken bouw- of verbouwwerkzaamheden zijn afgerond. Het consumentendossier – op verzoek van de Tweede Kamer aan de Wkb toegevoegd – gaat over de private afspraken die gemaakt zijn. Met dossier laat de aannemer zien dat hij het bouwwerk volgens regels van goed en deugdelijk werk heeft gemaakt en dat hij de vastgelegde afspraken is nagekomen. Daarbij voegt de aannemer de garantiebepalingen en de informatie voor gebruik en onderhoud.

De tekst van artikel 7:757a BW is als volgt:

Artikel 757a
In geval van aanneming van een bouwwerk legt de aannemer bij de kennisgeving dat het werk klaar is om te worden opgeleverd, bedoeld in artikel 758 lid 1, een dossier aan de opdrachtgever over met betrekking tot het tot stand gebrachte bouwwerk. Het dossier bevat gegevens en bescheiden die volledig inzicht geven in de nakoming van de overeenkomst door de aannemer en de te dien aanzien uitgevoerde werkzaamheden en bevat in ieder geval:

  1. tekeningen en berekeningen betreffende het tot stand gebrachte bouwwerk en de bijbehorende installaties, en een beschrijving van de toegepaste materialen en installaties, alsmede de gebruiksfuncties van het bouwwerk;
  2. gegevens en bescheiden die nodig zijn voor gebruik en onderhoud van het bouwwerk.

Het consumentendossier is gekoppeld aan aanneming van werk en wel specifiek van bouwwerk. Zoals het BW het definieert: “de overeenkomst waarbij de ene partij, de aannemer, zich jegens de andere partij, de opdrachtgever, verbindt om buiten dienstbetrekking een werk van stoffelijke aard [een bouwwerk] tot stand te brengen en op te leveren, tegen een door de opdrachtgever te betalen prijs in geld.” De plicht een dossier te verstrekken is dus niet gekoppeld aan bepaalde gevolgklassen maar aan alle bouwactiviteiten die opdrachtgever en opdrachtnemer overeenkomen. Er is daarbij sprake van regelend recht. Dit wil zeggen dat de inhoud van artikel 757a van toepassing is op overeenkomsten tenzij opdrachtgever en opdrachtnemer samen iets anders hebben vastgelegd in hun contract. Dus regels je niets dan moet de aannemer bij oplevering een dossier overhandigen dat aan 757a voldoet. Hebben aannemer en opdrachtgever andere afspraken gemaakt, dan gelden die. Je bepaalt dus samen wat de inhoud van het dossier is waarbij je ook mag afspraken dat er bij oplevering geen dossier wordt verstrekt.

In de Wkb is voor het consumentdossier (nog) geen overgangsrecht opgenomen. Dit wil zeggen dat voor alle bouwprojecten die worden opgeleverd na inwerkingtreding van de Wkb een consumentdossier moet worden verstrekt aan de opdrachtgever. Het ministerie van BZK is voornemens om wettelijk te regelen dat voor overeenkomsten van aanneming van werk die zijn gesloten vóór inwerkingtreding van artikel 7:757a BW (consumentendossier) het huidige recht van toepassing blijft: er hoeft dan in die gevallen geen consumentendossier te worden over gelegd. Om discussie achteraf te voorkomen is overigens verstandig om nu al afspraken te maken over de inhoud van een dossier bij oplevering en dit in de aannemingsovereenkomst vast te leggen. Via de websitevan Bouwend Nederland zijn standaardteksten hiervoor te vinden.

De inhoud van het dossier en NPR 8092

Doel van het dossier is tweeledig:

  • De opdrachtgever krijgt informatie over wat er gebouwd is en kan daarmee nagaan of hij ook datgene heeft gekregen wat is afgesproken;
  • De opdrachtgever krijgt informatie over hoe om te gaan met de installaties die in het werk aanwezig zijn en de wijze waarop deze installaties en overige onderdelen van de bouw onderhouden moeten worden.

Een bijkomend voordeel – maar niet genoemd als doel in de wet – is dat een gebouweigenaar bij toekomstige verbouwingen beschikt over informatie wat er gebouwd is. Het artikel in het BW geeft echter geen antwoord over wat nu exact moet worden aangeleverd. Welke tekeningen, berekeningen en andere informatie nu voldoende invulling geeft aan het consumentdossier is dus niet wettelijk vastgelegd. Om die reden heeft NEN op verzoek van BZK een Nederlandse Praktijkrichtlijn opgesteld waarin een uitwerking gegeven is van het consumentdossier: NPR 8092. De NPR kan op de site van NEN gratis worden gedownload. Deze NPR is niet verplicht. De NPR kan wel als keuzelijst worden gebruikt om gezamenlijk de inhoud van een consumentdossier vast te stellen. Logischerwijs zal een uitgebreider dossier wel leiden tot hogere kosten voor de opdrachtgever.

Samengevat

Met het consumentdossier laat de aannemer aan zijn opdrachtgever zien wat gebouwd is en geeft hij ook informatie over onderhoud van het bouwwerk. De opdrachtgever kan op basis van het dossier – voorafgaand aan de oplevering – nagaan of de aannemer gebouwd heeft wat is afgesproken. Het Burgerlijk Wetboek geeft een beschrijving op hoofdlijn van de inhoud van het consumentendossier. Een verder uitwerking is niet wettelijk geregeld. Wat er uiteindelijk in het dossier wordt opgenomen wordt afgesproken tussen opdrachtgever en opdrachtnemer en kan het beste in de aannemingsovereenkomst worden afgesproken. Eventueel kan de NPR 8092 gebruikt worden om dit vast te leggen. Het consumentdossier is niet verplicht: partijen kunnen ook afspreken dat er geen dossier wordt overlegd bij oplevering. Wordt er niets afgesproken dan geldt de tekst van de BW.

De gemeente en de kwaliteitsborger hebben geen betrokkenheid met het consumentendossier. Een deel van de inhoud van het consumentendossier is mogelijk ook te gebruiken voor het dossier bevoegd gezag. Het ligt dan ook voor de hand dat de inhoud van beide dossiers op elkaar wordt afgestemd.

Dit nieuwsbericht is via deze link als ook pdf te downloaden. Voor vragen neem contact op| Stichting iBK | 3 oktober 2021 |

 

 

 

‘Renovaties zijn nog een groot grijs gebied’

Mede naar aanleiding van dit artikel is een factsheet opgesteld met voorbeelden wat nu wel en niet onder de Wkb valt. De factsheet is te downloaden via deze link.

Panden in vooral de binnenstad van Amsterdam hebben zulke steile trappen dat die zeker niet voldoen aan de eisen van het huidige Bouwbesluit. Maar, als je er bij een renovatie wel een moderne trap in zet, verlies je de helft van de ruimte in de woningen. ‘Dus’, zegt Lindy van der Heijden-Egberts, kwaliteitsmanager bij woningcorporatie Ymere, ‘laten we de trappen het liefst zo en verven we ze mooi op.’ Hoe gaat dat dan straks als renovaties ook onder de Wet kwaliteitsborging bouwen (Wkb) vallen en de trappen echt vervangen moeten worden? ‘Dat is voor ons nog een groot grijs gebied’, merkt Lindy. ‘Het is voor ons nog onduidelijk op welke onderdelen en ingrepen een kwaliteitsborger al dan niet een verklaring moet afgeven. Ik krijg hier nog geen helder antwoord op en lees verschillende inzichten.’

Ymere, een grote woningcorporatie met ruim 69.000 huurwoningen, werkt al een jaar of tien nauw samen met bouwbedrijven aan bouwkwaliteit. Dit is mede het gevolg van de keuze om een langdurige verbintenis aan te gaan met een aantal aannemers, zowel voor nieuwbouw als voor renovatie. Ymere noemt hen de ‘co-makers’. Niet alleen kan Ymere er zo op vertrouwen dat de aannemers altijd capaciteit hebben om opdrachten uit te voeren, maar ook zijn de aannemers verzekerd van opdrachten als er bouwschaarste is. De verbintenissen worden jaarlijks geëvalueerd. Lindy: ‘Onlangs hebben wij afscheid genomen van een van de bouwbedrijven, omdat de samenwerking niet de kwaliteit opleverde die we eisen.’

Binnen die langdurige samenwerking kan Ymere ook afspraken maken over de vereiste bouwkwaliteit. De aannemers bewaken die zelf. Deze werkwijze lijkt dan ook veel op de systematiek van de Wkb. Lindy: ‘De Wkb sluit goed aan op de kwaliteitscontrole die wij al nastreven. In de nabije toekomst zullen onze co-makers waarschijnlijk – zijn we nog niet definitief over uit – hun eigen kwaliteitsborgers gaan kiezen. We moeten over de verdeling van de kosten nog afspraken maken. Zo weten we nog niet voor wat voor projecten we geen of weinig legeskosten doorberekend krijgen.’

Wel of niet kwaliteitsborger?
De week voor dit interview had Lindy een gesprek met een gemeente over een beginnend pilotproject en stelde ze de vraag: ‘Zou dit project straks na 1-7-2022 met een kwaliteitsborger uitgevoerd moeten worden en waarom?’ Het antwoord was dat alle grote renovatieprojecten met een kwaliteitsborger moeten worden uitgevoerd. Dit terwijl bijvoorbeeld het vervangen van kozijnen straks niet onder kwaliteitsborging valt. Lindy: ‘De kwaliteitsborger vroeg voor de toets van het plan wel een nieuwe daglichtberekening omdat de kozijnen worden vervangen en we minimaal gelijkwaardigheid moesten aantonen met de oude situatie.’

Welk artikel zegt nu welke ingrepen bij renovatie onder kwaliteitsborging vallen en daarmee meldingsplichtig zijn? In Lindy’s ogen zou dit voor iedereen nog wel wat duidelijker gemaakt kunnen worden. Nieuwbouw en uitbouw worden te veel als uitgangspunt genomen.

Latere inwerkingtreding
Dat brengt ons op het verplaatsen van de invoeringsdatum met een half jaar van de inwerkingtreding van de Omgevingswet, waar de Wkb onderdeel van uitmaakt. Voor de werkwijze van Ymere maakt dat weinig uit, al gaat veel tijd zitten in de ‘als-dan-scenario’s’ die steeds moeten worden gehanteerd als het proces in ‘Den Haag’ vertraging oploopt.

Lindy vindt het uitstel wel schadelijk voor de motivatie van betrokkenen. ‘Bovendien’, zegt ze, ‘worden degenen gestraft die zich volop inspannen om zich de werking van de Wkb eigen te maken. Wie tot nu toe afwacht, wordt daarentegen juist beloond.’ Ook vindt ze dat er nog oplossingen moeten komen voor situaties waarin een kwaliteitsborger geen verklaring kan afgeven voor (onderdelen van) een nieuwbouwproject, bijvoorbeeld bij casco opleveren. ‘Je zou daar wat flexibeler in moeten worden. Want wat als er een “nee” uitrolt? Kun je dan als bewoner bijvoorbeeld al wel je woning verzekeren? Dat soort vragen moet de komende tijd nog in de praktijk worden beantwoord.’

Kwaliteitsborging bij verbouw en renovatie

Bij vergunningplichtige bouwactiviteiten die vallen onder gevolgklasse 1 moet na invoering van de Wkb een kwaliteitsborger worden ingeschakeld. Het gaat dan alleen niet over alle bouwactiviteiten die nu (onder de Wabo)  vergunningplichtig zijn. Door de invoering van de Omgevingswet en de ‘knip’ tussen technische en ruimtelijke regels is voor een groot aantal kleine bouwactiviteiten de inzet van een kwaliteitsborger niet aan de orde.

Bijgevoegde factsheet legt op basis van de nieuwe regels en een tweetal voorbeelden uit hoe welke vergunningen of meldingen onder de Omgevingswet en de Wkb eventueel nodig zijn bij verbouw en renovatie.


Deze factsheet maakt onderdeel uit van een serie factsheets over de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen. Meer informatie is hier te vinden.

 

Webcollege basiskennis Wkb voor gemeenten

De wet kwaliteitsborging voor het bouwen treedt op 1 juli 2022 in werking. De wet is een stelselwijziging die de nodige voorbereiding vergt van gemeenten. Gemeenten dienen hun VTH-systeem aan te passen en moeten ook aansluiten op het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO). De VNG ondersteunt gemeenten bij de implementatie van de wet. Onder meer door in proefprojecten te ondervinden hoe de wet gaat werken en deze bevindingen ook met andere gemeenten te delen. Daarnaast zijn informatie en ondersteuning belangrijke onderdelen van de implementatie.

Om de eerste stap te kunnen zetten bij de implementatie is een webcollege basiskennis Wkb gemaakt. Dit college (zie onder) biedt een introductie op de wet en handvatten voor de implementatie. Het webcollege is ook de voorbereiding voor deelname aan werkplaatsen waarin daadwerkelijk wordt geoefend met de informatiestromen en de situatieschetsen van de Wkb worden getoetst.

In het webcollege gaat Hajé van Egmond (BZK) dieper in op het kader van de wet en op de stappen die een gemeente moet doorlopen. Wico Ankersmit (Vereniging BWT NL) geeft uitleg over de rol van bevoegd gezag en de gevolgklasse 1. Om aan de werkplaatsen deel te nemen is het volgen van het webcollege een vereiste. Wilt u uw gemeente aanmelden voor een werkplaats of meer weten over de werkplaatsen neem dan contact op met Désirée van der Jagt van het team implementatie Wkb bij de VNG. Meer informatie en aanmelden voor de werkplaatsen kan via wkb@vng.nl.

Wkb-lunch “Kleine bouwwerken”

EXTRA Wkb-lunch  over kleine bouwwerken | 6 oktober 2021 – 12.00-13.00

Meer weten over kleine bouwwerken onder de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen? In een extra editie van de Wkb-lunch beantwoorden gastvrouw Titia Siertsema en sidekick Hajé van Egmond op woensdag 6 oktober uw vragen. Zij worden daarbij bijgestaan door een panel met ervaringsdeskundigen (aannemer, kwaliteitsborger en gemeente). Bent u dus op zoek naar de antwoorden, reserveer alvast het lunchblok op woensdag 6 oktober van 12.00 tot 13.00 uur.

Aanmelden kan via deze pagina

Mocht u een vraag hebben over kleine bouwwerken die het panel zeker moet beantwoorden, stuur uw vraag dan in via het antwoordformulier in. Mogelijk krijgt u antwoord in de uitzending en anders komen we er los bij u op terug!

PS: op de aanmeldpagina kunt u tevens de Wkb-lunches van dit voorjaar terugkijken. Aanrader!

Beantwoorden vragen Eerste Kamer: mogelijk gefaseerde inwerkingtreding

Naar aanleiding van het op 22 februari 2021 aan de Eerste Kamer toegezonden ontwerpbesluit kwaliteitsborging zijn door de Eerste Kamer op 15 april aanvullende vragen gesteld. In een brief van 22 juni geeft minister Ollongren antwoord op deze vragen.

Belangrijkste nieuws in de brief is de optie om de Wkb gefaseerd in te voeren. In reactie op de zorg van de Eerste Kamer over het aantal beschikbare kwaliteitsborgers bij invoering van de Wkb geeft de minister aan met de VNG de mogelijkheid besproken te hebben om gevolgklasse 1 tijdelijk te beperken. In het ontwerpbesluit wordt de mogelijkheid ‘ingebouwd’ om verbouwprojecten indien noodzakelijk pas op een later moment mee te nemen onder de Wkb. Het betreft een tijdelijke maatregel die er voor zorgt dat bij invoering minder kwaliteitsborgers nodig zijn. In de brief wordt gesproken over een periode van 6 maanden.

De gefaseerde invoering wordt gezien als een ‘terugvaloptie’, wat blijkt uit het vertrouwen dat de minister uitspreekt dat dit waarschijnlijk niet nodig zal zijn:

Ik heb er vertrouwen in dat de gezamenlijke inspanning van gemeenten, aannemers, kwaliteitsborgers en overige betrokkenen ertoe zal leiden dat sprake is van voldoende kwaliteitsborgers en kwaliteitsborging tegen acceptabele kosten op het moment van invoeren van de Wkb.

De brief is te lezen via deze link.

 

 

 

 

 

5e lunchsessie ‘Praat mee met de Wkb’: de instrumenten voor #kwaliteitsborging

Op donderdag 10 juni van 12 tot 13 uur staat de alweer 5e lunchsessie van de Wkb geheel in het teken van de te gebruiken instrumenten. De verschillende instrumentaanbieders zitten dit keer virtueel aan tafel en vertellen over hun instrument en geven hun visie op de Wkb.

Er zijn nu vijf aanbieders van instrumenten: KGW, KiK, TIS, VKB, Wki. Elk instrument heeft zijn eigen werking en bijzonderheden. Elke aanbieder krijgt tijdens de lunchsessie kort het woord over hoe hun instrument werkt en wat deze voor u kan betekenen. En natuurlijk kunt u weer uw vragen stellen!

Aanmelden kan hieronder: