‘Renovaties zijn nog een groot grijs gebied’

Mede naar aanleiding van dit artikel is een factsheet opgesteld met voorbeelden wat nu wel en niet onder de Wkb valt. De factsheet is te downloaden via deze link.

Panden in vooral de binnenstad van Amsterdam hebben zulke steile trappen dat die zeker niet voldoen aan de eisen van het huidige Bouwbesluit. Maar, als je er bij een renovatie wel een moderne trap in zet, verlies je de helft van de ruimte in de woningen. ‘Dus’, zegt Lindy van der Heijden-Egberts, kwaliteitsmanager bij woningcorporatie Ymere, ‘laten we de trappen het liefst zo en verven we ze mooi op.’ Hoe gaat dat dan straks als renovaties ook onder de Wet kwaliteitsborging bouwen (Wkb) vallen en de trappen echt vervangen moeten worden? ‘Dat is voor ons nog een groot grijs gebied’, merkt Lindy. ‘Het is voor ons nog onduidelijk op welke onderdelen en ingrepen een kwaliteitsborger al dan niet een verklaring moet afgeven. Ik krijg hier nog geen helder antwoord op en lees verschillende inzichten.’

Ymere, een grote woningcorporatie met ruim 69.000 huurwoningen, werkt al een jaar of tien nauw samen met bouwbedrijven aan bouwkwaliteit. Dit is mede het gevolg van de keuze om een langdurige verbintenis aan te gaan met een aantal aannemers, zowel voor nieuwbouw als voor renovatie. Ymere noemt hen de ‘co-makers’. Niet alleen kan Ymere er zo op vertrouwen dat de aannemers altijd capaciteit hebben om opdrachten uit te voeren, maar ook zijn de aannemers verzekerd van opdrachten als er bouwschaarste is. De verbintenissen worden jaarlijks geëvalueerd. Lindy: ‘Onlangs hebben wij afscheid genomen van een van de bouwbedrijven, omdat de samenwerking niet de kwaliteit opleverde die we eisen.’

Binnen die langdurige samenwerking kan Ymere ook afspraken maken over de vereiste bouwkwaliteit. De aannemers bewaken die zelf. Deze werkwijze lijkt dan ook veel op de systematiek van de Wkb. Lindy: ‘De Wkb sluit goed aan op de kwaliteitscontrole die wij al nastreven. In de nabije toekomst zullen onze co-makers waarschijnlijk – zijn we nog niet definitief over uit – hun eigen kwaliteitsborgers gaan kiezen. We moeten over de verdeling van de kosten nog afspraken maken. Zo weten we nog niet voor wat voor projecten we geen of weinig legeskosten doorberekend krijgen.’

Wel of niet kwaliteitsborger?
De week voor dit interview had Lindy een gesprek met een gemeente over een beginnend pilotproject en stelde ze de vraag: ‘Zou dit project straks na 1-7-2022 met een kwaliteitsborger uitgevoerd moeten worden en waarom?’ Het antwoord was dat alle grote renovatieprojecten met een kwaliteitsborger moeten worden uitgevoerd. Dit terwijl bijvoorbeeld het vervangen van kozijnen straks niet onder kwaliteitsborging valt. Lindy: ‘De kwaliteitsborger vroeg voor de toets van het plan wel een nieuwe daglichtberekening omdat de kozijnen worden vervangen en we minimaal gelijkwaardigheid moesten aantonen met de oude situatie.’

Welk artikel zegt nu welke ingrepen bij renovatie onder kwaliteitsborging vallen en daarmee meldingsplichtig zijn? In Lindy’s ogen zou dit voor iedereen nog wel wat duidelijker gemaakt kunnen worden. Nieuwbouw en uitbouw worden te veel als uitgangspunt genomen.

Latere inwerkingtreding
Dat brengt ons op het verplaatsen van de invoeringsdatum met een half jaar van de inwerkingtreding van de Omgevingswet, waar de Wkb onderdeel van uitmaakt. Voor de werkwijze van Ymere maakt dat weinig uit, al gaat veel tijd zitten in de ‘als-dan-scenario’s’ die steeds moeten worden gehanteerd als het proces in ‘Den Haag’ vertraging oploopt.

Lindy vindt het uitstel wel schadelijk voor de motivatie van betrokkenen. ‘Bovendien’, zegt ze, ‘worden degenen gestraft die zich volop inspannen om zich de werking van de Wkb eigen te maken. Wie tot nu toe afwacht, wordt daarentegen juist beloond.’ Ook vindt ze dat er nog oplossingen moeten komen voor situaties waarin een kwaliteitsborger geen verklaring kan afgeven voor (onderdelen van) een nieuwbouwproject, bijvoorbeeld bij casco opleveren. ‘Je zou daar wat flexibeler in moeten worden. Want wat als er een “nee” uitrolt? Kun je dan als bewoner bijvoorbeeld al wel je woning verzekeren? Dat soort vragen moet de komende tijd nog in de praktijk worden beantwoord.’

Wet kwaliteitsborging uitgesteld naar 1-1-22: ‘Meer tijd om de Wkb te implementeren’

Dit artikel bevat inmiddels achterhaalde data mbt de inwerkingtreding. De Wkb treedt per 1-1-24 in werking.

De Wet kwaliteitsborging treedt op 1 januari 2022 [red: inmiddels staat de datum op 1 juli 2023] in werking, een jaar later dan gepland. Dat komt onder meer door het uitstel van de Omgevingswet, die hier nauw aan gekoppeld is. “Het is belangrijk dat onze leden vooral doorgaan met implementatie van de regelgeving. Zorg dat je praktijkervaring opdoet.”

Als de Wet kwaliteitsborging in werking treedt verandert er nogal wat in de bouw op het gebied van dossiervorming, toezicht, aansprakelijkheid en de 5 procentsregeling. Daarom was eerder al aangekondigd dat minister Ollongren van Binnenlandse Zaken een half jaar van tevoren uitsluitsel zou geven over de datum van invoering. Ze maakte die beslissing op basis van vijf criteria. Om te zorgen dat er geen knelpunten zouden ontstaan door de invoering van de wet, is de ambitie bijvoorbeeld 10 procent van alle werken als proefproject uit te voeren. “Dat komt neer op zo’n 2000 tot 4500 projecten waarbij gewerkt is volgens de nieuwe wet”, legt Ruben Heezen, Adviseur Markt & Overheid bij Bouwend Nederland uit. “Alleen zijn er nu nog maar 11 projecten opgestart, dat schiet niet erg op. Zolang er zo weinig projecten zijn, kun je ook geen knelpunten aanwijzen.”

Obstakels

Een ander criterium is het aantal kwaliteitsborgers. Daar zijn er nu 250 van aangewezen, terwijl er minimaal 650 kwaliteitsborgers nodig zijn die uit de architectuur of aannemerij moeten komen. Een ander obstakel is het digitale stelsel die de koppeling met de omgevingswet mogelijk maakt. Dit stelsel is nog maar bij een beperkt aantal gemeentes geïmplementeerd. “Samenvattend kun je zeggen dat we gewoon nog niet klaar zijn voor de wet”, zegt Heezen. “We zijn al een jaar bezig met de implementatie. Inmiddels geeft de VNG aan dat de uitvoerbaarheid, betaalbaarheid en handhaafbaarheid onder druk komen te staan door de WKB. We zullen nog wat stappen moeten zetten met elkaar.”

De wet wordt nu per 1 januari 2022 ingevoerd, maar dat betekent niet dat ondernemers achterover kunnen leunen, benadrukt Heezen. “Het uitstel betekent dat we meer tijd hebben. Het is belangrijk dat leden proefprojecten opstarten en ervaring opdoen met het werken met een kwaliteitsborger. Er is zeker geen sprake van afstel.”


Bron: Bouwend Nederland. Zie ook de website van Bouwend Nederland voor meer informatie over de Wkb

Voorbereiding op de Wet kwaliteitsborging bouwen

Schermafdruk bericht van de VNG aan alle gemeentenIn een brief aan de colleges van burgemeester en wethouders (3 april 2020) vraagt de VNG opnieuw aandacht voor de voorbereiding op de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb). De VNG roept in de brief gemeenten op om met de Wkb aan de slag te gaan. Dit ondanks uitstel van de Omgevingswet.

Aan de hand van het recent door BZK gepubliceerde schema legt de brief uit hoe het nieuwe stelsel er op hoofdlijnen uit komt te zien. Daarbij wijst de VNG op het belang om de gevolgen van de nieuwe werkwijze en de Wkb te inventariseren. En dat ook het starten van proefprojecten belangrijk is om de nieuwe werkwijze te laten “inslijten” in de organisatie. Via een belronde inventariseert de VNG de komende tijd wat de verwachte impact is van de Wkb op de gemeentelijke organisatie.

De brief is te lezen via de website van de VNG.

 

Webinar kwaliteitsborging BNA

Op 16 januari heeft de BNA een webinar georganiseerd over de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen. In het webinar legt Hajé Van Egmond uit hoe de Wet kwaliteitsborging in elkaar zit, voor welke bouwwerken de wet gaat gelden en welke verplichtingen hieruit volgen voor de vergunningaanvraag en bouwmelding. Wat is de relatie tussen kwaliteitsborgers, opdrachtgever, aannemer en architect en hoe kan de architect bijdragen aan het proces van kwaliteitsborging. Hajé gaat ook in op de verschillende dossiers die op grond van de Wkb verplicht worden.

Vervolgens vertelt Wico Ankersmit over de rollen in het proces, en hoe de rol van de gemeente door de Wet kwaliteitsborging echt gaat veranderen en wat de gevolgen hiervan voor opdrachtgevers, architecten en adviseurs zijn. Het is namelijk niet meer de beloofde kwaliteit die nu bij de vergunningsverlening centraal staat, maar de gerealiseerde kwaliteit als het bouwwerk gereed is die bij de Wkb centraal komt te staan. Maar ook blijft gelden dat een goede voorbereiding essentieel is om de eindstreep goed te kunnen halen. En daar speelt de architect een cruciale rol!

Het webinar is voor leden van de BNA gratis terug te zien via door zich aan te melden op de website van de BNA. Niet leden kunnen tegen betaling toegang krijgen tot het webinar.

Oproep VNG aan gemeenten: bereid je voor op de Wkb!

De VNG roept de Colleges van alle gemeenten in Nederland  op zich voor te bereiden op de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen. Door proefprojecten te starten kunnen gemeenten meer zicht krijgen op wat de Wkb betekent voor hun organisaties. Nu al ervaring opdoen met de Wkb zorgt er voor dat gemeenten zich tijdig de nieuwe manier van werken eigen kunnen maken.

Bij de oproep via de site van de VNG is een gezamenlijke brief van de VNG en BZK gevoegd. In de brief is een beschrijving opgenomen van de Wkb en de nieuwe werkwijze voor gemeenten. Ook wordt ingegaan op de afspraken uit het bestuursakkoord. De VNG en BZK wijzen gemeenten er tevens op dat de invoering van de Wkb gevolgen zal hebben voor het gemeentelijke bouw- en woningtoezicht en mogelijk ook voor andere werkvelden binnen de gemeente.

De brief is te lezen via deze link.

Aan de slag met de Wet kwaliteitsborging

Tekst: Kees Hagendijk, bericht is eerder gepubliceerd op de website van Neprom

Nieuwe regels, nieuwe rollen in het bouwtoezicht

Als alles goed gaat treedt over ruim een jaar een nieuw stelsel van bouwtoezicht in werking. Een belangrijke rol hierin is weggelegd voor de kwaliteitsborger. Wat verandert er voor opdrachtgevers en aannemers? En welke rol gaat het bevoegd gezag (nog) spelen?
Je kunt het de privatisering van het bouwtoezicht noemen: de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) die op 14 mei dit jaar door de Eerste Kamer kwam. Dat klopt in zoverre dat het bevoegd gezag een deel van zijn werk uit handen geeft aan private partijen. Toetsing van bouwwerken aan de eisen van het Bouwbesluit zal voortaan worden gedaan door een nieuwe speler in het stelsel: de onafhankelijke kwaliteitsborger. Wat niet betekent dat de overheid afstand doet van haar handhavende rol. Het bevoegd gezag kan uiteindelijk de ingebruikname van een bouwwerk verhinderen. Verder blijft de stelselwijziging – met verwachte ingangsdatum 1 januari 2021 (Red: 1 juli 2022) – de eerste drie jaren beperkt tot een categorie eenvoudige bouwwerken met gering risico. Tot deze Gevolgklasse 1 behoren onder meer bedrijfshallen met nevenfunctie, kleine fiets- en voetgangersbruggen, en (de hoofdmoot) grondgebonden woningen. Voor appartementengebouwen geldt voorlopig nog het oude regime.

Knip
In een gezamenlijke informatiebijeenkomst die de NEPROM en Aedes op 31 oktober jl. organiseren komen de finesses van de nieuwe wet aan bod. Hajé van Egmond (Stichting Instituut voor Bouwkwaliteit) schetst hoe de Wkb ingepast wordt in de brede Omgevingswet die naar verwachting eveneens per 2021 ingaat. De Omgevingswet brengt namelijk een ‘knip’ aan tussen een omgevingsplanactiviteit en een bouwactiviteit. De omgevingsplanactiviteit betreft de ruimtelijke aspecten van het bouwwerk, zoals bestemmingsplan, welstand, milieu, geluid, omgevingsveiligheid. De bouwactiviteit betreft de technische aspecten van het gebouw volgens de eisen van het Bouwbesluit. Onder de Omgevingswet krijgt het Bouwbesluit trouwens een nieuwe naam: Besluit bouwwerken leefomgeving (BBL).

Beide activiteiten kunnen los van elkaar vergunningvrij of vergunningplichtig zijn. Het al of niet vergunningvrij zijn van een omgevingsplanactiviteit verschilt per gemeente. Dat geldt niet voor de bouwactiviteit, de vrijstellingen daarvoor worden door het rijk bepaald.

De Wkb heeft alleen betrekking op de bouwactiviteit. Indien die voor een bepaald bouwwerk (voorlopig alleen uit Gevolgklasse 1) vergunningsplichtig is komt de kwaliteitsborger in het spel. Dit zal in de regel een bedrijf moeten zijn (architectenbureau, ingenieursbureau) en geen zelfstandige, omdat er een zeer breed kennisniveau (ontwerp, constructies, bouwfysica, installaties) aanwezig dient te zijn. Als onafhankelijk controleur mag de kwaliteitsborger geen dubbele petten dragen. Hij mag niet tegelijk als adviseur of in welke andere rol dan ook bij het bouwwerk betrokken zijn.

Bouwmelding
De kwaliteitsborger wordt gecontracteerd door of de opdrachtgever/vergunninghouder of de aannemer. Voor zijn taak maakt de kwaliteitsborger gebruik van een erkend instrument waarvan er verschillende aangeboden worden. Aan de hand hiervan stelt hij een borgingsplan op. Hierin worden de bijzondere aandachtspunten (risico’s) van het bouwplan beschreven en de wijze waarop daarmee omgegaan zal worden. Nadat de omgevingsvergunning voor een bouwplan is verkregen, moet (minimale termijn vier weken voor start van de bouwactiviteit) een zogenoemde bouwmelding plaatsvinden. Hierbij dient de aanvrager het borgingsplan en de gegevens van de kwaliteitsborger in. Twee dagen voor aanvang van de bouw moet – net als nu – een melding Start bouw plaatsvinden.

Gereedmelding
Gedurende de bouw monitort de kwaliteitsborger of daadwerkelijk aan de voorschriften wordt voldaan. Concreet zal hij zaken controleren als de wapening en de constructie van balkons en vloeren, het ventilatiesysteem, het isolatiepakket, energetica en dergelijke meer. Wanneer het bouwwerk gereed is, stelt de kwaliteitsborger een verklaring op waarin een ‘gerechtvaardigd vertrouwen’ wordt uitgesproken dat het bouwwerk aan de wettelijke eisen voldoet. De verklaring moet, tezamen met een dossier bevoegd gezag, door de vergunninghouder aan het bevoegd gezag worden overlegd. Dit heet de gereedmelding.

Van Egmond merkt nog op dat dit dossier en de verklaring verplicht zijn. Dit in tegenstelling tot een tweede dossier dat op grond van de Wkb wordt geïntroduceerd: het consumentendossier. Met het consumentendossier moet de aannemer bij oplevering aan zijn opdrachtgever aantonen wat er gebouwd is, inclusief aanvullende informatie over het gebruik en onderhoud van het gebouw. Opdrachtgever en aannemer kunnen contractueel overeenkomen dat levering van dit dossier achterwege blijft.

Wanneer het bevoegd gezag niet binnen tien dagen reageert op de gereedmelding, mag het bouwwerk in gebruik worden genomen. Zijn er wel bezwaren, dan krijgt de vergunninghouder bericht en kan de gemeente de ingebruikname formeel verbieden.

De gereedmelding hoeft trouwens niet te wachten op de volledige afwerking van een bouwwerk. Werkzaamheden als stuc- en schilderwerk bijvoorbeeld vallen niet onder het Bouwbesluit en kunnen dus ook na de gereedmelding nog plaatsvinden.

Aansprakelijkheid
Wico Ankersmit van de Vereniging Bouw- en Woningtoezicht Nederland wijst op een subtiel juridisch punt. Het bevoegd gezag geeft met deze procedure geen goedkeuringsstempel af dat het bouwwerk aan de eisen voldoet. De aannemer of verkoper kan zich op grond van de kennelijk toegestane ingebruikname niet vrijwaren van publiekrechtelijke aansprakelijkheid voor mankementen die daarna aan het licht treden. Via een gelijktijdige aanpassing in het Burgerlijk Wetboek wordt daarnaast de aansprakelijkheid van de aannemer vergroot: deze is in alle gevallen verantwoordelijk en aansprakelijk voor bouwfouten, ook na oplevering, tenzij hij kan aantonen dat de fout hem niet toe te wijzen is.

Tevens wordt de waarschuwingsplicht van de aannemer ten opzichte van de opdrachtgever aangescherpt. Onderdelen die niet uitvoerbaar zijn binnen de wettelijk eisen moeten schriftelijk en ondubbelzinnig gemeld worden. Als gevolg van de verhoogde aansprakelijkheid zullen aannemers op hun beurt van onderaannemers en leveranciers meer waarborgen verlangen. Op deze manier wordt kwaliteit in de hele keten versterkt.

Van beloofde naar gerealiseerde kwaliteit
Ankersmit ziet de winst vooral in een verschuiving in de kwaliteitstoetsing, namelijk van bouwplan naar daadwerkelijk gerealiseerd bouwwerk. “We gaan van beloofde kwaliteit naar gerealiseerde kwaliteit. En de risicobeoordeling gebeurt voorin het proces, niet achterin.” Het aan te leveren bouwdossier zal dan ook de gerealiseerde situatie documenteren, met de actuele tekeningen en berekeningen. Doordat de kwaliteitsborger in het hele bouwproces meeloopt, is de kans dat er aan het eind of na de oplevering fouten voor de dag komen minder groot. De kwaliteitsborger wil kunnen instaan voor de verklaring die hij aan het eind geacht wordt af te geven. Voldoet het gebouw niet aan de voorschriften, dan zal hij de verklaring niet afgeven.

Een nieuwe rijksdienst, de toelatingsorganisatie, ziet toe op de geschiktheid van kwaliteitsinstrumenten en controleert de werking van het nieuwe stelsel via steekproefsgewijze inspecties op de bouw.

Interne kwaliteitsborging
Aannemers is het geraden bouwkwaliteit niet louter van de kwaliteitsborger te laten afhangen maar binnen de eigen organisatie op poten te zetten. “Hoe meer de aannemer aan voorwerk doet, hoe minder werk de kwaliteitsborger heeft”, aldus Van Egmond. Marco Kranenburg van ERA Contour kan dat bevestigen. ERA draait al vanaf 2014 pilotprojecten volgens het nieuwe kwaliteitssysteem. “Als de interne kwaliteitsborging goed is, kan de externe kwaliteitsborger volstaan met een aantal audits, een aantal rondjes bouwplaats en het dossier.” Het vergt uiteraard wel tijd en inspanning om je organisatie zover te krijgen.

De kwaliteitsborger vormt ook een kostenpost die zich moet terugverdienen. Kranenburg zegt de indruk te hebben dat de nieuwe aanpak inderdaad meer bouwkwaliteit oplevert: “Het is nog te vroeg voor een harde claim, maar we zien al wel een daling van de aantallen servicepunten.” ERA contracteert de kwaliteitsborger zelf en die gebruikt daarbij steeds hetzelfde instrument. “Het is niet handig om per project van proces en systeem te veranderen.”

Wat woningbouw betreft lenen unit-bouw, concept-bouw en gekwalificeerde bouwsystemen zich uitstekend voor soepele kwaliteitsborging bij verschillende projecten, zegt Ankersmit. En gefaseerde oplevering is ook geen probleem, aldus Van Egmond. Het bevoegd gezag kan namelijk van handhaving afzien indien er zicht op legalisatie bestaat. Ontstaan er tijdens de bouw namelijk onoverkomelijke problemen dan zal de kwaliteitsborger de gemeente inlichten. Eerder gereedgekomen woningen kunnen dus bij uitblijven van deze signalen al opgeleverd worden voordat het project als geheel gereed gemeld en vervolgens formeel in gebruik genomen wordt.

Relativering
Voor corporatie Woonbedrijf Eindhoven – opdrachtgever of afnemer van woningbouwprojecten – is het nieuwe stelsel van kwaliteitsborging eerder een aanvulling op het eigen kwaliteitssysteem dan een grote vernieuwing, relativeert Paul Terwisscha van Scheltinga. “De aansprakelijkheid wordt beter geregeld en het consumentendossier is echt van toegevoegde waarde. Toch hebben we het slechts over het wettelijk minimum. Sinds tien jaar werken wij met prestatiecontracten en een kwaliteitsacceptatieplan. Dat gaat een stuk verder. Kwaliteit bij de aannemer zelf is natuurlijk het beste systeem. In die zin beschouw ik het nieuwe stelsel eerder als leertraject. Om de zesjescultuur van de bouw eens echt te doorbreken.”

Kranenburg formuleert de gewenste omslag anders: “Het uiteindelijke doel is om wat robuuster te ontwerpen. Nu is de praktijk vaak om dicht naar het Bouwbesluit toe te werken. Gaat er dan iets fout dan heb je nul marge.”

Delft is al langer geleden overgestapt op toezicht op afstand, vertelt Wim Kruf van het plaatselijke bouw- en woningtoezicht. Het nieuwe stelsel is welkom maar voor Delft niet echt nieuw qua gedachte. “Als bevoegd gezag zijn wij het uiterste vangnet. Die omslag maakten wij jaren geleden al.” Bouwtechnische tekortkomingen of fouten treffen in de eerste plaats de opdrachtgever, is de redenering. De opdrachtgever is eerstverantwoordelijke en moet weten wat hij doet. Bijvoorbeeld kiezen voor een goede aannemer. Het Delftse bevoegd gezag focust vooral op gevolgen voor de omgeving, dus de omgevingsplanactiviteit.

Leges
Tijdens de bijeenkomst zijn er veel vragen over een mogelijke verlaging van leges ter compensatie van de kosten van de kwaliteitsborger. Een op een zit dat er niet in, zegt Ankersmit, maar vergunningvrije activiteiten, waarvan de lijst alleen maar toeneemt, zijn automatisch ook vrij van leges. Op termijn zullen de leges voor bouwen waarschijnlijk helemaal verdwijnen, verwacht hij. Financiering van het toezicht zal dan wel uit een andere bron moeten komen.

Naar 10% pilotprojecten
Om goed voorbereid te zijn, is het aan te bevelen om nu al met de nieuwe kwaliteitsborging aan de slag te gaan via pilotprojecten. Daarvan zijn er de afgelopen jaren al een aantal gestart. Gemeenten tonen inmiddels toenemend interesse en zijn soms zelfs bereid wat aan de kosten mee te betalen, weet Emile Jansen van Nieman Raadgevende Ingenieurs. Pilots zijn ook van belang om uit te vinden of het stelsel goed functioneert en eventueel zaken bij te stellen. Doel is om per 1 juli 2020 bij 10% van Gevolgklasse 1 volgens het nieuwe toezicht te werken. Mocht dat niet gehaald worden of treden er te veel strubbelingen op, dan is uitstel van de wet mogelijk. Want, zegt Ankersmit, goed functionerend bouwtoezicht heeft altijd prioriteit.

Brede ondersteuning voor oproep KiKCampus: start proefprojecten Wkb

Nu starten met ervaringsprojecten met bouwen volgens de Wkb is geen luxe, maar noodzaak. In de eerste plaats voor bouwbedrijven. Want hun aansprakelijkheid en bewijslast zijn onomkeerbaar. En in sommige gevallen al super actueel. Want wie nu gaat bouwen aan een project dat na 1 januari 2021 (Red: 1 juli 2022wordt opgeleverd, valt al onder de regelgeving van de Wkb. En moet dus straks kunnen aantonen goed werk te hebben geleverd. Ook al was dat werk in 2019…

Branche- en bestuursprominenten
Dat bleek in de Fons van der Poel-zaal van perscentrum Nieuwspoort waar op maandag 4 november zo’n 60 belangstellenden, betrokkenen en brancheprominenten uit en rond de bouw samenkwamen. Een initiatief van de KiKCampus, het platform dat de bouwkolom terzijde staat bij het implementeren van bouwen volgens de Wkb. Zij wisselden ervaringen uit met elkaar, maar ook met een panel dat bestond uit Chris Kuijpers, de directeur-generaal Bestuur, Ruimte en Wonen (BZK), Jaco Uittenbogaard, directeur AFNL-NOA, Titia Siertsema, voorzitter NVTB & implementatiemanager Wkb en Albert Vermuë, directeur leefomgeving bij VNG en Else Poortvliet, voorzitter van Vereniging BWT Nederland.

V.l.n.r. Chris Kuijpers, directeur-generaal Bestuur, Ruimte en Wonen BZK  –  Jaco Uittenbogaard, directeur van AFNL -NOA  –  Titia Siertsema, voorzitter NVTB en implementatieregisseur  Wkb  –  Albert Vermuë, directeur Leefomgeving VNG. Foto: Bram van Uchelen – Creative Communications

Ervaringstrajecten Wkb: deelname urgent
Het werd een levendige en geïnspireerde bijeenkomst, geleid door moderator Stefan Wijers. Frank de Groot, hoofdredacteur Bouwkwaliteit in de Praktijk schetste eerst een beeld van de Wkb. Vervolgens ging Else Poortvliet, kersverse voorzitter Vereniging Bouw- en Woningtoezicht Nederland, in op de gevolgen voor gemeenten. “Er komt een accentverschuiving voor BWT van toetsing op bouwregelgeving, naar handhaving op gebruik. Denk aan ondermijning, huisjesmelkers, woonoverlast en brandveiligheid. Daarnaast blijven we plannen toetsen aan welstand, bestemmingsplannen en omgevingsveiligheid. Er is dus nog best veel te doen.”

Tijdens de bijeenkomst werd de urgentie van ‘wennen aan de Wkb’ nog eens onderstreept. “De Wkb is aangenomen en komt er ook”, zoals Chris Kuijpers het formuleerde. Oftewel: de tijd van afwachten en zien wat er van komt is voorbij. Des te meer prangt het dat de deelname vanuit met name de bouwsector aan de Koplopertrajecten en anderen proefprojecten nog pas in de kinderschoenen staat. Over dat inzicht bestond brede consensus.

Conform de Wkb bouwen gaat niet zomaar
“De bouw zou zichzelf een plezier doen door nú te starten met te wennen aan de nieuwe situatie,” stelde Titia Siertsema, “door nu ook te schakelen op de consequenties van de Wkb, de aanstaande bewijslast en aansprakelijkheid. Die laatste twee zijn eigenlijk alleen te managen door te werken met een toegelaten kwaliteitsborgingsinstrument in het kader van de Wkb. En dat gaat niet zomaar, want die materie moet je je eigen maken, er ervaring mee opdoen – en vervolgens deze werkwijze in de eigen bedrijfsvoering implementeren. Bouwers die daar te laat mee starten, kunnen straks voor minder aangename verrassingen komen te staan.”

Oefenen met de Wkb
Jacco Uittenbogaard, de directeur van AFNL-NOA was het daar helemaal mee eens. “Wij roepen bouwers die zijn aangesloten bij onze federatie dan ook op om mee te doen aan de zogenoemde Koploper-projecten van het ministerie van BZK. Oefenen met de Wkb, oefenen met kwaliteitsborging – anders mis je de boot en kun je straks misschien niet aan de wetgeving voldoen. Het is jammer dat nog niet iedereen in de sector deze urgentie onderkent.”
“Daar komt dit nog bij,” merkte KOMO-voorzitter Henry Meijdam op, “door mee te doen aan Wkb-ervaringsprojecten kun je als bouwbedrijf samen met partners in de bouwkolom, nu nog invloed uitoefenen op hoe kwaliteitsborging conform de Wkb in de praktijk zal gebeuren. Straks kan dat niet meer. Dan is er sprake van voldongen feiten en moet je je volledig voegen naar wat anderen voor jou hebben uitgestippeld.”

De KiKCampus begeleidt u als bouwbedrijf naar deelname aan de Wkb-proefprojecten (Koplopertrajecten). Ook adviseert de KiKCampus u graag bij de implementatie van een toegelaten kwaliteitsborgingsinstrument in het kader van de Wkb. Bezoek: www.kik-campus.nl

Wet Kwaliteitsborging voor het Bouwen en de gevolgen voor corporaties

Factsheet over gevolgen Wet kwaliteitsborging voor woningcorporaties
De Eerste Kamer heeft op 14 mei 2019 ingestemd met een nieuw stelsel voor toezicht op de kwaliteit in de bouw. De nieuwe Wet kwaliteitsborging voor het bouwen zorgt voor meer duidelijkheid in de aansprakelijkheid en verbetering in de bouwkwaliteit en het -toezicht en gaat in per 1 januari 2021 [red: 1 juli 2022]. Dat heeft gevolgen voor woningcorporaties en die zijn beschreven in een factsheet.

Corporaties krijgen vanaf 1 januari 2021 (Red: 1 juli 2022met de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen – tegelijk met de nieuwe regels van de Omgevingswet – te maken met een nieuw stelsel van toezicht in de bouw. Daarnaast veranderen de aansprakelijkheidsregels voor bouwers en wordt een opleverdossier geïntroduceerd.

In de factsheet vindt u informatie over onder meer:

  • De Wet kwaliteitsborging op hoofdlijnen
  • Het proces van aanvraag tot gereedmelding
  • De contractering van de kwaliteitsborger
  • De ‘knip’ tussen bouwen en overige toestemmingen

Versterkte positie
De invoering van het nieuwe stelsel versterkt de positie van de particuliere en de zakelijke bouwconsument. Door de toenemende complexiteit in de bouw was herziening van het huidige stelsel van kwaliteitsborging noodzakelijk. De herziening maakt de relatie tussen de opdrachtgever, de bouwconsument, en de bouwende partijen evenwichtiger, wat de kwaliteit ten goede zal komen.

Lees de factsheet Wet Kwaliteitsborging voor het Bouwen en de gevolgen voor corporaties