Impact voorzorgsmaatregel op invoering Wkb voor gemeenten

Logo VNGWat is de impact van de voorgestelde voorzorgsmaatregelen (latere invoering verbouw) rondom de Wkb voor gemeenten? Hierover gaan we met gemeenten en andere betrokken partijen in gesprek. Op 13 december 2022 organiseert de VNG hierover een netwerkbijeenkomst. 

Om te komen tot een verantwoorde situatie voor de inwerkingtreding zijn er diverse scenario’s in de fasering denkbaar. Alle scenario’s kenden voor- en nadelen. Het scenario wat gekozen is door het ministerie om te faseren in type bouwwerk in gevolgklasse 1, onderschrijft de VNG als het meest haalbare scenario.  Dit scenario kan voor gemeenten zowel in aanloop richting de de voorgenomen inwerkingtredingsdatum als ook in het half jaar na inwerkingtreding, juist extra werk opleveren. Onder andere door de legesverordening die moet worden aangepast. En doordat verbouwingen na een half jaar worden ingevoerd, dit effect heeft op het aantal personeelsleden wat gemeenten nodig hebben om deze aanvragen te kunnen afhandelen.

In de netwerkbijeenkomst wordt onder andere ingegaan op de volgende vragen:

  • Wat zijn de voorgestelde voorzorgsmaatregelen?
  • Wat is de impact hiervan op gemeenten?
  • Wat is de invloed op de legesverordening?
  • Wat betekent dit voor de personeelsbezetting?
  • Wat is de impact hiervan op financiën?
  • In welke mate heeft de maatregel invloed op het DSO?
  • Welke handvatten zijn er met betrekking op handhaving?
Locatie en tijd
  • Online via Microsoft Teams
  • Dinsdag 13 december van 11.00 – 12.30 uur

Aanmelden kan via deze pagina, ook als u de bijeenkomst later wil terugkijken.

5e lunchsessie ‘Praat mee met de Wkb’: de instrumenten voor #kwaliteitsborging

Op donderdag 10 juni van 12 tot 13 uur staat de alweer 5e lunchsessie van de Wkb geheel in het teken van de te gebruiken instrumenten. De verschillende instrumentaanbieders zitten dit keer virtueel aan tafel en vertellen over hun instrument en geven hun visie op de Wkb.

Er zijn nu vijf aanbieders van instrumenten: KGW, KiK, TIS, VKB, Wki. Elk instrument heeft zijn eigen werking en bijzonderheden. Elke aanbieder krijgt tijdens de lunchsessie kort het woord over hoe hun instrument werkt en wat deze voor u kan betekenen. En natuurlijk kunt u weer uw vragen stellen!

Aanmelden kan hieronder:


VNG-webinar Kwaliteitsborging voor het bouwen

Webinar Wkb VNGTijdens het VNG-webinar van 9 april 2020 hebben Esther van Kooten Niekerk, Wico Ankersmit en Hajé van Egmond een toelichting gegeven op Wet kwaliteitsborging. In een sessie van 5 kwartier kwamen de volgende onderwerpen aan bod:

  • De opzet van de wet op hoofdlijnen; privaatrecht en publiekrecht
  • De verschillende contactmomenten tussen indiener / kwaliteitsborger en gemeente
  • De wijze waarop met de bouwmelding en de gereedmelding kan worden omgegaan
  • De noodzaak om te starten met proefprojecten
  • Diverse vragen van kijkers

Het seminar kan worden teruggekeken via deze pagina, waar ook de presentatie te vinden is. Vragen van kijkers die tijdens het webinar niet aan bod zijn gekomen worden schriftelijk beantwoord en zullen ook via dit nieuwsbericht terug te lezen.

 

Van een veilig bouwplan naar een veilig gebouw

Verslag van de G40/G4-leerkring over de Omgevingswet en de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb), 5 maart 2020
Nieuws-persbericht, Platform31 26 maart 2020

Net als de Omgevingswet treedt de nieuwe Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) op 1 januari 2021 [(Red: 1 juli 2022)] in werking. De Wkb heeft als doel de bouwkwaliteit en het bouwtoezicht te verbeteren door inschakeling van private kwaliteitsborgers. De focus komt te liggen op het toetsen van het in aanbouw zijnde of opgeleverde gebouw, in plaats van het bouwplan. De G40 en G4 verkenden de gecombineerde impact van beide wetten. Wat doe je aan de terugloop van de legesinkomsten en wat is de wisselwerking met het omgevingsplan en de organisatieontwikkeling?

“Onder de Wabo is de papieren toets en het besluit dat daaruit volgt, belangrijker dan dat het gebouw overeind blijft.” Wico Ankersmit, directeur van de Vereniging Bouw- en Woningtoezicht, over waar het de nieuwe wet in essentie om te doen is. “Het gaat erom dat we het product dat bouwers leveren zien als gebouw waar mensen in wonen en werken; als leefomgeving. Dat wil de wetgever bereiken door onafhankelijke kwaliteitsborgers tijdens de bouw te laten toezien op kwaliteit. De gemeente blijft als bevoegd gezag verantwoordelijk voor het toezicht, maar focust zich op de risicobeoordeling vooraf en handhaving tijdens de bouw en achteraf. Daarnaast scherpt de wet de aansprakelijkheid van de bouwer aan, met het oog op een verbeterde positie van de consument.”Verschuiving van het zwaartepunt van de gemeente in het vergunningverleningsproces, volgens Wico Ankersmit (Vereniging BWT).

Wkb en Omgevingswet: drie raakvlakken

De impact van de Wet kwaliteitsborging van het bouwen enerzijds en de Omgevingswet anderzijds raken op verschillende manieren. We zoomen in op de drie belangrijkste raakvlakken, zoals bediscussieerd in de leerkring.

  1. De Wkb, de ‘bruidsschat’ en het omgevingsplan
    Vanwege de veranderingen die de Wkb met zich meebrengt, wordt de vergunningverlening onder de Omgevingswet in tweeën opgeknipt: de ruimtelijke component en de bouwtechnische component. De Wkb bepaalt dat de laatstgenoemde niet langer vooraf wordt getoetst door de gemeente, op basis van het bouwplan, maar door toetsing gedurende de bouw en bij oplevering door een onafhankelijke kwaliteitsborger. Of er voor bouwplannen een bouwtechnische vergunning nodig is, of dat kan worden volstaan met een meldingplicht of helemaal geen vergunning, is landelijk vastgelegd. Voor de ruimtelijke component kan de gemeente dat voor een aanzienlijk deel zelf bepalen, voor zover het om activiteiten gaat die onder ‘de bruidsschat’ vallen. In beginsel doen ze dat door in te schatten welke risico’s activiteiten hebben voor de fysieke leefomgeving. Maar in de praktijk kan er voor gemeenten best eens een andere factor meewegen in deze keuze: het genereren van legesinkomsten. Daarover hieronder meer.
  2. Effecten op legesinkomsten
    De initiatiefnemer van een bouwactiviteit schakelt – lees: huurt – per 1 januari 2022 zelf een onafhankelijke kwaliteitsborger in. Omdat gemeenten voor deze activiteiten minder taken uitvoeren, kunnen ze minder leges heffen, althans, voor de vergunning voor de bouwtechnische component. De gemeente blijft de toetsing van de ruimtelijke component van een initiatief – past dat in het omgevingsplan? – zelf doen. Voor zover dat nodig is, tenminste. De Omgevingswet ademt immers de ‘Ja, mits-gedachte’ en het zoveel mogelijk stellen van algemene regels. Kort door de bocht betekent dat: zo min mogelijk vergunningplichten in het omgevingsplan en zoveel mogelijk activiteiten vergunningsvrij of eventueel meldingsplichtig maken. De consequentie van deze tendens is echter dat er minder leges kan worden geïnd.
    “We constateren dat er straks een perverse prikkel bestaat om vergunningplichten in stand te houden, zodat de afdeling vergunningverlening vanaf 2022 kan worden blijven bekostigd”, aldus Esther van Kooten Niekerk, kwartiermaker Wkb bij de VNG. Wico Ankersmit gaat daar in mee. “Hoe we omgaan met leges bepaalt de financiële toekomst van ons vakgebied. Objectgebonden leges zijn straks niet meer toereikend.” G40 en G4-gemeenten oriënteren zich momenteel op alternatieve financieringsvormen. Ze lopen er tegenaan dat hun begrotingen en legesverordeningen binnenkort al moeten worden vastgesteld, zonder dat nog duidelijk is wat de exacte impact op de financiering is. De Vereniging BWT heeft deze Exceltool beschikbaar gesteld om een inschatting te maken van de impact. Eén van de pragmatische suggesties uit de zaal is om in de risicoparagraaf van de begroting in te gaan op de onzekerheid over de toekomstige legesinkomsten.
  3. Impact op de gemeentelijke organisatie, cultuur en competenties
    De gekleurde grafieken uit de presentatie van Ankersmit maken inzichtelijk hoe de rol van de gemeente in het vergunningverleningsproces gaat veranderen: minder toetsen en toezien, meer voorspreken en handhaven. Jimco Drost, kwartiermaker Wkb bij de VNG, benadrukt de HRM-gerelateerde effecten van de wet. “BWT-ambtenaren hebben straks andere competenties nodig en daarvoor zijn opleidingsplannen nodig. Het is spannend hoe deze opleidingsbehoefte zich verhoudt tot de piek in het aantal vergunningaanvragen, die in eveneens in de tweede helft van dit jaar te verwachten valt.”
    De competentieverandering waar de Wkb om vraagt, sluit goed aan bij de cultuurverandering van de Omgevingswet. De overheid blijft verantwoordelijk, maar moet een stukje van haar taken overhevelen naar de samenleving. Loslaten in plaats van vastbijten; hands-off in plaats van hand-on. Van Kooten Niekerk: “wat er straks ook bij hoort, is de afstemming met de nieuw aan te wijzen kwaliteitsborgers. Die zullen vooral technische expertise hebben en minder geëquipeerd zijn in de ruimtelijke ordening. Het is straks belangrijk om het goed te kunnen instrueren en waar nodig te overtuigen van het gemeentelijke perspectief.”

Implementatie Wkb en Omgevingswet in de Almeerse praktijk

De gemeente Almere heeft de implementatietrajecten van beide wetten geïntegreerd. Casper van Busschbach (adviseur Wkb gemeente Almere / Q2 System Engineering) legt uit dat hierdoor strategische keuzes helder worden, bijvoorbeeld ten aanzien van financiën, HRM, ICT en organisatie. “Op HRM-gebied kan overwogen worden of het handig is om de medewerkers die dicht op hun pensioen zitten de lopende trajecten te laten afhandelen, terwijl je de jonge honden meteen volle bak op de nieuwe werkprocessen inzet.” Van Busschbach merkt ook dat het feit dat beide wetten op 1 januari 2022 worden ingevoerd, niet automatisch zo integrerend werkt als je zou verwachten. “Dat komt omdat de wetten verschillende effecten hebben op het VTH-domein, afhankelijk van het ‘bouw-DNA’ van een gemeente. Wat ook compliceert, is dat de omgevingsplannen veelal pas in de transitiefase (2021-2029) zullen worden opgesteld, net als de omgevingsvisies die in 2024 af moeten zijn. En dat terwijl de inhoud van die beide instrumenten voor het laten slagen van de Wkb-stelselwijziging van groot belang is: die moet namelijk wat bouwtoezicht betreft handhaafbaar en uitvoerbaar zijn.” Bij de implementatie werkt Almere overigens nauw samen in de regio. “We zijn in overleg met ketenparters en de regio, bijvoorbeeld in Platform Flevoland, om proefprojecten op elkaar af te stemmen en de geleerde lessen te delen. Zo halen we het maximale rendement uit eenieders proefprojecten.”

Proefprojecten en roadshows

Door het oefenen in proefprojecten kunnen overheden, initiatiefnemers en kwaliteitsborgers ervaring opdoen met de nieuwe Wkb en kunnen knelpunten worden achterhaald. Jimco Drost en Esther van Kooten Niekerk van de VNG leggen uit te streven naar een ‘representatieve doorsnede’ van projecten. Voor de minder voor de hand liggende typen projecten is er mogelijk een kleine bijdrage beschikbaar. Proefprojecten kunnen hier worden aangemeld. Dit startpakket helpt u op weg om een proefproject succesvol op te starten. Wico Ankersmit kondigt verder aan dat de Vereniging BWT, de VNG en het ministerie van BZK hel land ingaan met Roadshows voor zowel overheden als marktpartijen. Meer informatie over waar en wanneer de Roadshows plaatsvinden (en of ze gelet op de Corona-maatregelen doorgaan) vindt u hier.

Presentaties

Roadshows Wet kwaliteitsborging voor het bouwen [wordt verplaatst]

Vanwege de Corona-maatregelen zijn alle roadshows opgeschort. We hopen na 1 juni meer duidelijkheid te hebben en nieuwe data te kunnen plannen.

Een noodzakelijke oefening voor bevoegd gezag, aanvragers, aannemers, architecten en kwaliteitsborgers!

Ook dit jaar organiseert de Vereniging Bouw- en Woningtoezicht in de diverse regio’s van ons land weer een aantal bijeenkomsten. Dit jaar zal de invulling echter anders zijn dan u wellicht gewend bent van de eerder gehouden regiodagen.  In verband met de komst van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen organiseren wij namelijk in samenwerking met BZK en VNG en met ondersteuning van Bouwend Nederland, BNA, AFNL, NL Ingenieurs, Aedes en Neprom een tiental roadshows.

De roadshow duurt één dagdeel van ongeveer 3 uur waarbij naast leden van de vereniging BWT Nederland ook marktpartijen worden uitgenodigd. De bedoeling van deze roadshows is dan ook om samen aan de slag te gaan met een aantal casussen om zo van en met elkaar de nieuwe rol in het stelsel onder de Wkb te gaan leren kennen. Via onder andere een rollenspel zullen bouwplannen van initiatief tot uitvoering langs de verschillende actoren in het proces gaan, waarbij alle deelnemers worden uitgedaagd hun rol te gaan invullen hoe zij denken dat deze onder het nieuwe stelsel er uit komt te zien. Tijdens het proces worden dan een aantal ‘verstoringen’ in het rollenspel gebracht zoals een technische fout, een onverwachtse situatie die tijdens het proces naar boven komt of een zich niet aan de regels houdende partij in het stelsel. Het is dan ook de bedoeling om elkaar uit te dagen, en juist daarmee ook veel wellicht nog openstaande vragen beantwoord te krijgen. Het is dan ook erg belangrijk om deze bijna noodzakelijke oefening met elkaar te gaan doen.

Ook is het de bedoeling om tijdens de roadshow contacten te gaan leggen die kunnen resulteren in echte proefprojecten. Als deelnemers vanuit de marktpartijen worden ook vooral partijen gevraagd die ook zelf actief zijn in die regio als ontwikkelaar, bouwer, architect of kwaliteitsborger. Deze partijen zijn dan ook van harte welkom op deze roadshows. De bedoeling is dan ook om een mooie en evenwichtige mix te krijgen van alle partijen in het speelveld van de kwaliteitsborging.

Het programma van de roadshow kent de volgende onderwerpen:

  • Inloop met koffie en iets lekkers.
  • Introductie en laatste stand van zaken Wet kwaliteitsborging voor het bouwen
  • De publiekrechtelijke en privaatrechtelijke wijzigingen toegelicht
  • Korte pauze met speeddating en marktplaats voor proefprojecten.
  • Rollenspel met diverse casussen in Gevolgklasse 1
  • Vragenrondje en afsluiting van de roadshow

Inschrijven en meer informatie via de website BWTinfo.

Brede ondersteuning voor oproep KiKCampus: start proefprojecten Wkb

Nu starten met ervaringsprojecten met bouwen volgens de Wkb is geen luxe, maar noodzaak. In de eerste plaats voor bouwbedrijven. Want hun aansprakelijkheid en bewijslast zijn onomkeerbaar. En in sommige gevallen al super actueel. Want wie nu gaat bouwen aan een project dat na 1 januari 2021 (Red: 1 juli 2022wordt opgeleverd, valt al onder de regelgeving van de Wkb. En moet dus straks kunnen aantonen goed werk te hebben geleverd. Ook al was dat werk in 2019…

Branche- en bestuursprominenten
Dat bleek in de Fons van der Poel-zaal van perscentrum Nieuwspoort waar op maandag 4 november zo’n 60 belangstellenden, betrokkenen en brancheprominenten uit en rond de bouw samenkwamen. Een initiatief van de KiKCampus, het platform dat de bouwkolom terzijde staat bij het implementeren van bouwen volgens de Wkb. Zij wisselden ervaringen uit met elkaar, maar ook met een panel dat bestond uit Chris Kuijpers, de directeur-generaal Bestuur, Ruimte en Wonen (BZK), Jaco Uittenbogaard, directeur AFNL-NOA, Titia Siertsema, voorzitter NVTB & implementatiemanager Wkb en Albert Vermuë, directeur leefomgeving bij VNG en Else Poortvliet, voorzitter van Vereniging BWT Nederland.

V.l.n.r. Chris Kuijpers, directeur-generaal Bestuur, Ruimte en Wonen BZK  –  Jaco Uittenbogaard, directeur van AFNL -NOA  –  Titia Siertsema, voorzitter NVTB en implementatieregisseur  Wkb  –  Albert Vermuë, directeur Leefomgeving VNG. Foto: Bram van Uchelen – Creative Communications

Ervaringstrajecten Wkb: deelname urgent
Het werd een levendige en geïnspireerde bijeenkomst, geleid door moderator Stefan Wijers. Frank de Groot, hoofdredacteur Bouwkwaliteit in de Praktijk schetste eerst een beeld van de Wkb. Vervolgens ging Else Poortvliet, kersverse voorzitter Vereniging Bouw- en Woningtoezicht Nederland, in op de gevolgen voor gemeenten. “Er komt een accentverschuiving voor BWT van toetsing op bouwregelgeving, naar handhaving op gebruik. Denk aan ondermijning, huisjesmelkers, woonoverlast en brandveiligheid. Daarnaast blijven we plannen toetsen aan welstand, bestemmingsplannen en omgevingsveiligheid. Er is dus nog best veel te doen.”

Tijdens de bijeenkomst werd de urgentie van ‘wennen aan de Wkb’ nog eens onderstreept. “De Wkb is aangenomen en komt er ook”, zoals Chris Kuijpers het formuleerde. Oftewel: de tijd van afwachten en zien wat er van komt is voorbij. Des te meer prangt het dat de deelname vanuit met name de bouwsector aan de Koplopertrajecten en anderen proefprojecten nog pas in de kinderschoenen staat. Over dat inzicht bestond brede consensus.

Conform de Wkb bouwen gaat niet zomaar
“De bouw zou zichzelf een plezier doen door nú te starten met te wennen aan de nieuwe situatie,” stelde Titia Siertsema, “door nu ook te schakelen op de consequenties van de Wkb, de aanstaande bewijslast en aansprakelijkheid. Die laatste twee zijn eigenlijk alleen te managen door te werken met een toegelaten kwaliteitsborgingsinstrument in het kader van de Wkb. En dat gaat niet zomaar, want die materie moet je je eigen maken, er ervaring mee opdoen – en vervolgens deze werkwijze in de eigen bedrijfsvoering implementeren. Bouwers die daar te laat mee starten, kunnen straks voor minder aangename verrassingen komen te staan.”

Oefenen met de Wkb
Jacco Uittenbogaard, de directeur van AFNL-NOA was het daar helemaal mee eens. “Wij roepen bouwers die zijn aangesloten bij onze federatie dan ook op om mee te doen aan de zogenoemde Koploper-projecten van het ministerie van BZK. Oefenen met de Wkb, oefenen met kwaliteitsborging – anders mis je de boot en kun je straks misschien niet aan de wetgeving voldoen. Het is jammer dat nog niet iedereen in de sector deze urgentie onderkent.”
“Daar komt dit nog bij,” merkte KOMO-voorzitter Henry Meijdam op, “door mee te doen aan Wkb-ervaringsprojecten kun je als bouwbedrijf samen met partners in de bouwkolom, nu nog invloed uitoefenen op hoe kwaliteitsborging conform de Wkb in de praktijk zal gebeuren. Straks kan dat niet meer. Dan is er sprake van voldongen feiten en moet je je volledig voegen naar wat anderen voor jou hebben uitgestippeld.”

De KiKCampus begeleidt u als bouwbedrijf naar deelname aan de Wkb-proefprojecten (Koplopertrajecten). Ook adviseert de KiKCampus u graag bij de implementatie van een toegelaten kwaliteitsborgingsinstrument in het kader van de Wkb. Bezoek: www.kik-campus.nl

Kom naar de Workout kwaliteitsborging van AEDES en NEPROM

1 januari 2021 gaat het er van komen, de wet kwaliteitsborging voor het bouwen treedt in werking. Eerst moet er nog wel geoefend worden, spraken VNG en het Ministerie van Binnenlandse Zaken af. In de afgelopen jaren zijn er al de nodig pilots geweest in het kader van de wet kwaliteitsborging, waar ook NEPROM- en Aedes-leden bij betrokken waren. Wat hebben zij daar geleerd? Welke nieuwe pilots komen er aan, heeft het voordeel om daar aan deel te nemen, en wat zijn dan belangrijke aandachtspunten? Wil jij als professioneel opdrachtgever meer weten over resultaten van eerdere pilots of de spelregels voor op te starten pilots?

Wil je horen van collega’s hoe ver zij al zijn en wat hun ervaringen waren? Kom dan naar de gezamenlijk workout kwaliteitsborging van AEDES en NEPROM op 31 oktober. We besteden aandacht aan de relatie met gemeenten en het publiekrechtelijke deel van de wet.

Datum: donderdag 31 oktober 2019
Locatie en tijd: De Veenderhoeve, Stationsweg 5 in De Klomp. 12.00 uur (ontvangst met lunch) – ca. 16 uur.
Voor wie: Deze bijeenkomst is voor leden van NEPROM en AEDES als professioneel opdrachtgever.  
Aanmelden: Aanmelden kan door een e-mail te sturen naar Margot Meijerink (m.meijerink@neprom.nl).
Voorwaarden evenement: Deelname aan deze bijeenkomst is gratis. Afmeldingen dienen uiterlijk 48 uur vóór aanvang van het evenement te worden gestuurd naar info@neprom.nl. Daarna geldt een ‘no show’ van €50 ex. btw.

Programma Workout Kwaliteitsborging 31 oktober

BK Plus: Themasessie “Routekaart bouwkwaliteit”

Wet Kwaliteitsborging voor het Bouwen
Minister Ollongren heeft voor het zomerreces per brief de Eerste Kamer verzocht de behandeling van de wet te agenderen. Achter de schermen wordt door diverse partijen gewerkt aan de nodige afstemming. U wordt bijgepraat door Eric Houtman, voorzitter van de Vereniging KwaliteitsBorgers Nederland.

Parkeergarage Eindhoven
De instorting van de parkeergarage in Eindhoven heeft de noodzaak voor kwaliteitsborging op een pijnlijke manier duidelijk gemaakt. Was dit een incident of is er een structureel probleem? Dit is een vraag die politiek Den Haag de bouwsector heeft gesteld. Erik Ronnes, Tweede Kamer lid namens het CDA, zal hierop ingaan. Tevens zal hij de visie van het CDA op de Wet Kwaliteitsborging nader toelichten.

Structureel werken aan kwaliteitsverbetering
Niet alleen gemeenten, architecten en adviseurs zoeken hun weg, ook aannemers  zijn zoekende om de juiste koers te vinden. In toenemende mate worden controle apps toegepast om onderaannemers tot de orde te roepen. Maar is dit het eindstation of slechts het begin? Vanuit de kennis en ervaringen die BouwKwaliteitPlus heeft opgedaan is een stappenplan kwaliteitsborging opgesteld dat zal worden toegelicht.

Deze onderwerpen komen aan de orde tijdens de themasessie op vrijdag 2 november 2018 van 13:00 tot 16:00 uur in het Business Center te Gemert (Scheiweg 26, 5421 XL Gemert)

Aanmelden
Voor uw aanmelding kunt u contact met ons opnemen via info@bkplus.nl, of op 0492 820 999 / 06 1400 4458. Aan uw deelname zijn geen kosten verbonden.