Reacties op vertrek VBWTN uit stuurgroep #Wkb

Tijdens het laatste stuurgroepoverleg heeft de Vereniging Bouw- en Woningtoezicht aangegeven uit de stuurgroep te stappen. Inmiddels is hier vanuit diverse kanten op gereageerd.

  • In Binnenlands Bestuur (7 september 2016) geeft Wico Ankersmit (directeur VBWTN) een toelichting op het standpunt van de vereniging. Ankersmit geeft aan dat de vereniging niet tegen private kwaliteitsborging is, maar dat de wet naar hun mening onvoldoende prikkel biedt aan bouwende partijen om ook kwaliteit te leveren. Ankersmit herhaalt in het interview dat de kwaliteit van bouw- en woningtoeizcht onder druk staat als gevolg van bezuinigingen in het verleden. Zeker sinds de bekendmaking van het voornemen om de Wet kwaliteitsborging in te voeren is de kwaliteit teruggelopen. Ankersmit maakt de vergelijking met je huis renoveren terwijl het op korte termijn wordt gesloopt.
  • In Cobouw (6 september) geeft Thomas van Belzen een sfeerimpressie van de laatste stuurgroepbijeenkomst onder de kop Onbegrip over opstappen Bouw- en Woningtoezicht. In het betreffende artikel wordt ook Albert de Vries geciteerd, die aangeeft de reactie een beetje overgevoelig te vinden. Een niet nader genoemd stuurgroeplid reageert met “In de microkosmos van de stuurgroep is het allemaal heel spannend. Maar eigenlijk heeft dit geen enkel effect”. Tenslotte geeft Wico Ankersmit aan de kans fifty-fifty te schatten dat de wet het gaat halen.
  • Op Twitter citeert Cobouw Van der Linden (VVD) die “niet [had] verwacht dat feitelijke vragen zoveel tumult teweeg zouden brengen.”. “We weten dat BWT niet meer aansluit bij huidige bouw, maar dat ligt niet aan inzet honderden mensen. Houd hoofd koel.”

Tenslotte geeft een woordvoerder van de minister vrijwel direct na het opstappen van VBWTN aan dat de minister dit betreurt en snel om tafel wil met de Margreet Schotman, de voorzitter van VBWTN. De afspraak schijnt inmiddels te staan, dus laten we hopen dat alle partijen snel weer constructief met elkaar in gesprek gaan.

VBWTN stapt uit stuurgroep #kwaliteitsborging

Na het voorlezen van een verklaring is Margreet Schotman, voorzitter van de Vereniging Bouw- en Woningtoezicht uit de stuurgroep kwaliteitsborging gestapt. Aanleiding zijn de antwoorden op Kamervragen, die op 26 augustus 2016 door de minister aan de Tweede Kamer zijn toegestuurd. De daarin naar de mening van VBWTN gewekte suggestie dat de slechte kwaliteit in de bouw te wijten is aan het slechte toezicht van de gemeente is VBWTN in het verkeerde keelgat geschoten. In haar verklaring gaf Margreet Schotman tevens aan de brief als onterechte kritiek op haar achterban te zien:

Deze BWTers zijn er niet op aan te spreken dat hun raad of college heeft gekozen voor bezuinigingen op dit terrein de afgelopen jaren, die geen opleidingsbudgetten hebben gekregen, die te bescheiden zijn om dagelijks in de Cobouw te melden wat ze hebben moeten corrigeren, op tekening en buiten, maar die al helemaal niet aangesproken kunnen worden op het feit dat zij er voor hadden moeten zorgen dat de bouw meer kwaliteit levert als zij maar meer toezicht hadden gehouden (lees hadden gecontroleerd). 

De overige leden van de stuurgroep hebben aangegeven de inbreng van VBWTN bijzonder te waarderen en hebben de hoop uitgesproken dat VBWTN terug zal komen op het besluit niet meer aan de stuurgroep deel te nemen.

Vanuit iBK delen wij de hoop dat partijen snel weer gezamenlijk om tafel gaan, te meer omdat de stap die gezet moet worden al moeilijk genoeg is. Zoals Margreet Schotman aangaf: “Dat het geen eenvoudig traject zou zijn, wist iedereen want anders was die goede kwaliteit voor de consument al lang een feit en hadden we daar ook geen wetswijziging voor nodig.”

Reactie VBWTN op antwoorden Kamervragen #Wkb

Onder de titel Waarom de wet kwaliteitsborging in de bouw? is op de website van de Vereniging Bouw- en Woningtoezicht Nederland een uitgebreide reactie te lezen op de beantwoording van Kamervragen van Van der Linde (VVD) over het Haagse experiment, die op 26 augustus aan de Tweede Kamer zijn toegestuurd. In het bericht stelt VBWTN dat het bouwtoezicht in Nederland dagelijks meerdere keren moet ingrijpen omdat anders niet aan de regels wordt voldaan. Niet vreemd, volgens VBWTN, dat is immers het werk van Bouwtoezicht. Hieraan wordt toegevoegd:

“Wie dit wel vreemd zou moeten vinden is de markt zelf. Zij, met uiteraard de goede bouwers buiten beschouwing gelaten, is niet in staat zich zodanig te organiseren dat zij uit zich zelf zorgt dat er wordt voldaan aan de afgesproken regels.  Wie dit ook vreemd zou moeten vinden is de opdrachtgever die de aannemer goed betaalt voor de te leveren prestatie.”

Het steekt VBWTN dan ook dat in de antwoorden op de vragen van Van der Linde benadrukt wordt dat “het bestaande stelsel te veel tekortkomingen kent” en dat daarbij voorbeelden van calamiteiten in het verleden worden genoemd. Als dat de reden is voor het aanpassen van de wet dan stelt VBWTN dat je ook de politie zou kunnen afschaffen omdat er – ondanks controles – nog te hard gereden wordt. Ondank dat deze vergelijking voorbij gaat aan het feit dat de Wkb het bouwtoezicht niet afschaft maar verplaatst, is het opvallend dat dit antwoord gegeven wordt op een vraag naar de gevolgen voor de pilots van de bevindingen in Den Haag….

VBWTN sluit af met de opmerking dat ze dan ook nog steeds een stelsel voor waarbij de markt zelf de kwaliteit gaat organiseren waarbij de overheid aan het eind de geleverde kwaliteit gaat controleren.  Navraag bij VBWTN leert dat hiermee bedoeld wordt dat het bouwproces met een melding afgesloten zou kunnen worden. In die melding moet dan ook aangegeven zijn hoe de kwaliteit in het bouwproces geborgd is. Los daarvan is en blijft het de bouw die verantwoordelijk is voor het voldoen aan de voorschriften!

Lees de gehele reactie van VBWTN via deze link

Antwoord op Kamervragen experiment Den Haag

Naar aanleiding naar Kamervragen van Van der Linde (VVD) naar de oorzaken en gevolgen van de problemen met het experiment Garantiewoningen in Den Haag heeft minister Blok op 26 augustus 2016 zijn antwoorden naar de Tweede Kamer gestuurd.

Op de vraag of de bewoners van de betreffende Haagse woningen zich zorgen moeten maken antwoord de minister met nee. De minister put hierbij in zijn antwoord uit de brief die Den Haag aan de bewoners heeft gestuurd.

De andere vraag van Van der Linde heeft betrekking op het verloop van andere pilots en experimenten in het kader van de Wkb. Alvorens hierop in te gaan geeft Blok een beschouwing van de redenen voor de voorgenomen stelselwijziging. Hierbij worden een aantal oude onderzoeken van de VROM-Inspectie aangehaald en worden enkele voorbeelden genoemd van calamiteiten in het verleden. De minister concludeert dat het toezicht door alle bij de bouw betrokken partijen de betreffende calamiteiten niet heeft kunnen voorkomen. Tenslotte wordt in antwoord op de vraag aangegeven dat de ervaringen van de experimenten en pilots worden verwerkt in de diverse instrumenten en in de onderliggende wetgeving. Als leerpunten worden genoemd de onafhankelijkheid van de kwaliteitsborger en hoe om te gaan kleine afwijkingen in de bouw en met de gereedmelding.

Lees de volledige beantwoording via deze link.

Kwaliteit onder vuur – Reactie Bouwend Nederland op rapportage Den Haag #Wkb

Door Pim Nusselder , 23 augustus 2016, Bouwend Nederland

Vorige week meldden diverse media dat ‘de bouw faalt als keurmeester van zichzelf’. De basis voor dit bericht was een gelekt rapport van de gemeente Den Haag, waarin kritische opmerkingen staan over een pilotproject dat daar loopt, in het kader van het wetsvoorstel ‘Kwaliteitsborging voor het bouwen’. Vooral het woord ‘instortingsgevaar’ trok vuur, zeker omdat bewoners van niets zouden weten.
Bouwend Nederland heeft in de media direct commentaar geleverd op dit verrassende rapport, en allereerst benadrukt dat het stuk veel vragen oproept. Want er worden geen concrete bouwprojecten genoemd, ook ontbreken namen van bouwbedrijven. We weten dus niet waar en in welke fase de bouw is stilgelegd, ook is niet bekend hoe theoretisch of concreet dat instortingsgevaar precies was. Daar moeten we echt eerst meer over weten, was onze boodschap in de media. We laten immers niet de hele Nederlandse bouwsector het boetekleed aantrekken op basis van een anoniem, gelekt en misschien gedateerd rapport uit één van de pilotprojecten.

In alle andere pilot-gemeenten zijn de ervaringen positiever of neutraal. Ook daar willen we meer van weten. Waarom is de dienst Bouw- en Woningtoezicht van de Gemeente Den Haag zo negatief? Hoe ‘enthousiast’ doen zij mee aan deze pilot? De gemeente onthield zich overigens van commentaar, over dit gelekte rapport.

Slager
Verder hebben we onder meer op NOS Radio 1 verhelderd dat het in de bouw (nu én straks) niet gaat om een ‘slager die zijn eigen vlees keurt’, maar dat we via deze pilots vooruitlopen op een wet die per 2018 ingaat. Vanaf dan zijn er ook onafhankelijke, gecertificeerde bureaus actief die de bouwkwaliteit toetsen. Zover is het nu nog niet, we zijn juist nu in een fase waarin veel geleerd wordt. Het is logisch dat nu nog niet alles verloopt zoals het over anderhalf jaar moet gaan.

Daarom is het zo jammer dat er door deze proef nu al zoveel negatieve geluiden naar buiten komen. Ook wordt vergeten dat bij de huidige rol van gemeenten als het gaat om kennis en capaciteit nog wel de nodige vragen gesteld kunnen worden. Binnen deze pilots richten we ons als bouwsector vol op verbetering van de toetsingsmethode die er straks moet zijn. Zo moet het voor gemeenten, private kwaliteitsbureaus, aannemers en architecten helemaal helder worden wie welke taken en plichten heeft.

Feiten
Hoe nu verder? Bouwend Nederland onderzoekt de stand van zaken in Den Haag. We gaan in gesprek met de bouwbedrijven en andere betrokken partijen. Ook onderzoeken we de stand van zaken bij de andere pilotprojecten. Zo krijgen we snel een veel completer en betrouwbaarder beeld dan deze ene, vage rapportage van één van de deelnemers in een veel breder pilot-traject.

Die feiten zijn nodig. Want bij alle (toekomstige) bewoners mogen geen twijfels bestaan over het feit dat we als bouwsector gewaarborgde kwaliteit leveren.

Afstudeeronderzoek: digitale hulpmiddelen voor de #Wkb

Ter afronding van haar masterstudie aan de TU Eindhoven heeft Lieke Nieman een onderzoek gedaan met als hoofdvraag: ‘Is het mogelijk Systems Engineering (SE) en een Bouw Informatie Model (BIM) op efficiënte wijze (de door de Wkb geëiste) as-built verklaring op te stellen die de onafhankelijke kwaliteitsborger (KB) moet aanleveren aan de vergunninghouder?’ Het afstudeerwerk geeft een beeld van de mogelijke winst die met digitalisering van het ontwerp- en bouwproces te behalen is door het koppelen van een systematische interne controle door de aannemer zelf aan BIM.

Lees meer in een interview op de website van ED Controls of download en de presentatie van de scriptie hieronder.

Berichtgeving rondom het experiment Keurmerk Garantiewoningen – een overzicht

De afgelopen dagen is in de pers de nodige aandacht besteed aan de bevindingen van de gemeenten Den Haag met betrekking tot tussentijdse resultaten van het experiment Keurmerk Garantiewoningen. Onderstaand een overzicht van – een deel van de – aandacht in de pers de afgelopen dagen. Ter illustratie is op een aantal punten wat context vanuit het Experiment Garantiewoningen toegevoegd.

Het Experiment Keurmerk Garantiewoningen is een experiment in het kader van de Crisis- en herstelwet. Het Keurmerk Garantiewoningen zorgt bij ca. 80% van de Nederlandse koopwoningen voor afbouw bij faillissement van de aannemer en verzekerd eigenaren teven van herstel van gebreken. In het experiment - alleen van toepassing op grondgebonden eengezinswoningen - dragen waarborginstellingen die het Keurmerk voeren tevens zorg voor het voldoen aan de voorschriften van het Bouwbesluit. Iedere waarborginstelling doet dit op zijn eigen manier: Woningborg voert de toetsing en toezicht zelf uit,  Bouwgarant maakt gebruik van een externe partij die op basis van de TIS-regeling toezicht houdt en bij SWK dragen aannemers zelf zorg voor de kwaliteitsborging. De resultaten van het experiment zijn en worden verwerkt in de ontwikkeling zijnde wetgeving en in de werkwijze van de waarborginstellingen. SWK zet bijvoorbeeld - mede naar aanleiding van de bevindingen van Den Haag - al enkele maanden externe toezichthouders is die de aannemer ondersteunen en controleren. Het experiment is gestart in oktober 2014 en zal doorlopen tot 2019 of tot de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen wordt ingevoerd.

Berichtgeving op 16 en 17 augustus

  • Het eerste bericht dat naar buiten kwam betrof een artikel in Cobouw op basis van een interne notitie van Den Haag in het kader van een overleg over het experiment die ‘gelekt’ bleek te zijn aan Cobouw. Onder de titel Instortingsgevaar tijdens oefening nieuwe Bouwwet geeft Cobouw op 9 augustus 2016 een samenvatting van de notitie van Den Haag.
  • Een week later (16 augustus 2016) plaats Trouw een artikel op de voorpagina op basis van het artikel in Cobouw en de (bij Cobouw opgevraagde) notitie: Bouw faalt als keurmeester van zichzelf. Ook Trouw geeft een samenvatting van de notitie en voegt daar een commentaar van een bouwrechtadvocaat aan toe en vraagt Bouwend Nederland om een reactie. Bouwend Nederland geeft aan dat de bouw inderdaad nog niet klaar is voor de nieuwe wet, wat “logisch [is], aangezien de wetgeving pas vanaf 2018 van kracht moet worden.”
  • Het artikel in Trouw is voor Cobouw reden om de bron van de artikelen (Evaluatie experiment garantiewoningen in Den Haag) te plaatsen op de website.
  • De website van de NOS neemt om kwart voor negen het bericht van Trouw over: Proef met zelf regelen toezicht bouw toont risico’s. De titel leidt tot een aardige reactie op twitter: is het niet de bedoeling van een experiment dat de risico’s inzichtelijk worden? Op vallend is verder dat inmiddels gesproken wordt van een “tussentijdse evaluatie” waarin “de onderzoekers” aangeven wat hun bevindingen zijn.
  • In het regiokatern van het Algemeen Dagblad verschijnt om half 11 het artikel ‘Den Haag tikt bouwers op de vingers bij zelfkeuring’. Het bericht herhaalt het stuk op Cobouw met daarbij de oproep: “Ook gedupeerd door gebrekkig bouwtoezicht op uw nieuwbouwwoning? Mail naar grootdenhaag@ad.nl.”. Ben erg benieuwd naar wat er aan opmerkingen binnenkomt. Zeker relevant voor de uiteindelijke evaluatie!
  • En marge en goed getimed verschijnt op 16 augustus ook een kritisch artikel over monumenten en de Wet kwaliteitsborging op Cobouw: ‘Nieuwe bouwwet groot risico monumenten’. Het artikel geeft geen informatie waarom dit het geval is en de brief van de 18 gemeenten is (nog niet) openbaar.
  • Een zinsnede uit de notitie van Den Haag leidt tot een tweede artikel op de website van de NOS om kwart voor een onder de titel ‘Bewoners mogelijk ondeugdelijke woningen Den Haag weten van niets’. Het stuk is opgehangen aan de tekst “De bewoners zelf staan volledig buiten het proces totdat ze de sleutel krijgen. Het risico bestaat dat zij, zonder het te weten, ondeugdelijke woningen hebben betrokken.”. Desgevraagd reageert ondergetekende met de opmerking dat het als gevolg van de prioriteitstelling bij gemeenten ook nu vaak niet duidelijk is of een gemeente wel toezicht gehouden heeft: “Veel gemeenten leggen geen prioriteit bij het keuren van nieuwbouwwoningen. Het staat gemeenten vrij hier beleid op te maken. Sommigen keuren helemaal niet, of slechts gedeeltelijk, bijvoorbeeld alleen de fundering.” .
  • Later op de dag interviewt Cobouw Kamerlid De Vries (PvdA). In het interview van kwart over drie (met de pakkende titel: PvdA: ‘bouwer moet fouten in portemonnee voelen’) geeft De Vries aan dat de resultaten in Den Haag reden te meer zijn om door te gaan met de wetgeving. “Stoppen met de wet? Juist niet. We moeten zorgen dat de kwaliteit omhoog gaat. En bouwers moeten het ook in hun portemonnee gaan voelen als ze fouten maken. Al die fouten leiden tot extra kosten voor gemeenten. Misschien is het een idee om eerst te beginnen met de bouwbedrijven die er al aantoonbaar klaar voor zijn.”
  • Nu.nl komt met een eigen bericht om ongeveer half vier onder de kop ‘Proef Den Haag laat noodzaak onafhankelijke inspectie bouw zien’. Het artikel voegt niet veel toe met uitzondering van de opvallende uitspraak namens FNV Bouw: “Langer experimenteren is spelen met levens.”
  • Het NOS Journaal van 18.00 uur heeft een kort item over het experiment. Ook hier wordt genoemd dat bewoners mogelijk een woning hebben betrokken waarvan de gemeente Den Haag niet kan zeggen of ze niet ‘ondeugdelijk’ zijn. Aangezien deze term niet echt ‘bekt’ worden al snel termen als ‘gevaar’ en ‘risico’ gebruikt.
  • RTLRTL nieuws van 19.30 uur heeft ook een item over het experiment (ook hier weer even door de reclame heen naar 10.50 minuten). RTL Nieuws begint met calamiteiten in het verleden en gaat vervolgens door naar “de slager die zijn eigen vlees keurt”. Wico Ankersmit (Vereniging Bouw- en Woningtoezicht) reageert met de opmerking dat de plannen nog lag niet op orde zijn en dat de bouw er nog niet klaar voor is. Er is daar nog voldoende tijd voor volgens Bouwend Nederland.  Minister Blok reageert vanuit een zonnig Delft met de verzekering dat de wet pas van kracht zal worden als blijkt dat partijen in staat zijn deze goed uit te voeren. Enigszins dramatisch toont RTL naastgelegen infographic met als begeleidende tekst “En toen ging het helemaal mis”. En zelfs het boompje is kennelijk bezweken…
  • ook in het NOS Journaal van 20.00 uur een uitgebreider item (even door de reclame heen dan naar 8 minuut 46 gaan). Vooral verontruste bewoners aan het woord (begrijpelijk gezien de berichtgeving!). Ook een reactie van Vereniging Eigen Huis en de gemeente Den Haag. Tenslotte wordt een aannemer gequote van één van de projecten: “Er was juist veel meer toezicht dan normaal van de gemeente!”.
  • De Volkskrant van 17 augustus kopt in het economiekatern ‘Blok zet betwist plan bouwcontrole voort‘. In het artikel ook een reactie van Delft en Rotterdam die beiden aangeven op voorhand niet negatief tegenover het experiment te staan. Bij het artikel wordt – hoe cynisch in relatie tot privaat bouwtoezicht – een afbeelding van Patio Sevilla Maastricht gevoegd.
  • Trouw heeft opnieuw een artikel (niet digitaal te lezen zonder abonnement) waarin dit keer Kamerleden ontsteld reageren op het nieuws van het “mislukte experiment”. De focus van de berichtgeving – ook van de reactie van Vereniging Eigen Huis in hetzelfde bericht – ligt bij het niet op de hoogte zijn van bewoners van het feit dat ze aan een experiment deelnamen. Quotes uit de politiek:
    •  Van der Linde (VVD): “Het wetsvoorstel is juist bedoeld de positie van consumenten te verbeteren. Tijdens deze proef is kennelijk van alles misgegaan. Dat levert voor bewoners een ontzettende hoop onzekerheid op. De minister mag uitleggen wat er precies is gebeurd en welke gevolgen dit heeft.”
    • Schouten (Christen-Unie): “Ik was daar al niet gelukkig mee en het bericht over de proef in Den Haag maakt me nog kritischer”
    • Bashir (SP): “Wat mijn partij betreft blijft de gemeente verantwoordelijk en kan privaat toezicht slechts een aanvulling zijn.”
  • Ook in AD/ Haagse Courant een artikel in krant (in augustus gratis op internet te lezen) waarin de positie van de huiseigenaar wordt aangehaald: ‘Het zal je huis maar wezen’. De crux van het artikel is: “iets meer dan honderd Hagenaars wonen, zonder het te weten, misschien wel in een onveilig huis”.

TvBConclusie?

De bevindingen van de gemeente Den Haag staan buiten kijf. Over de bewoording kan je twisten en de uitleg in de media van die bewoording lijkt me in sommige gevallen wat overtrokken. De conclusies naar aanleiding van dit alles laat ik aan de lezer. Diezelfde lezer raad ik wel aan om het werkplan van het experiment en zeker de daarin opgenomen doelen door te nemen alvorens conclusies te trekken. Ik laat het bij de constatering dat het experiment Garantiewoning veruit het meest leerzame experiment tot nu toe is! En ik sluit af met de mooiste tweet over alle commotie, van Thomas van Belzen.

 

Pilots, proefprojecten en andere initiatieven op kaart

Klik op onderstaande kaart op een locatie voor meer informatie. Wilt u uw project toevoegen aan ons overzicht? Neem dan contact met ons op via de contactpagina. De volgende type projecten zijn op onderstaande kaart weergegeven:

sterpaarsProefdraaien in de nieuwe setting. Projecten waarbij gemeenten – vooruitlopende op een eventuele wettelijke regeling – initiatiefnemers de mogelijkheid geven om gebruik te maken van een private partij als toetser en toezichthouder. Doel is het beproeven van de samenwerking tussen gemeenten en marktpartijen.

stergroenOpdrachtgevers aan zet. Projecten waarbij opdrachtgevers private partijen inhuren als toetser en toezichthouder bij hun bouwprojecten. Gemeenten kijken mee waarbij bevindingen worden uitgewisseld. Doel is het leren werken onder kwaliteitsborging.

sterroodDe aannemer levert zelf kwaliteit. Bouwbedrijven werken – vaak onder begeleiding van een kwaliteitscoach aan het verbeteren van de interne kwaliteitsborging.

stergeelinstrumentontwikkeling. Pilotprojecten waarbij instrumentaanbieders en kwaliteitsborgers bestaande of nieuwe instrumenten uitproberen en zo nodig aanpassen. Gemeenten kijken mee en ‘schaduwtoetsen’.

oranjesterPilotprojecten van kwaliteitsborgers. Instrumenten voor kwaliteitsborging die in andere projecten zijn ontwikkeld worden toegepast in lopende projecten. Initiatiefnemers zijn veelal kwaliteitsborgers en aannemers.

sterblauw

Overige initiatieven. Diverse projecten in het kader van de veranderende dienstverlening van de overheid, wijzigingen in de rolverdeling tussen partijen, etc.

 

Gemeenten die korting op de leges geven zijn op de kaart aangegeven met een € – zie ook het nieuwsbericht over korting op de leges