Nieuwjaarsgroet en samenvatting #Wkb nieuws van de afgelopen weken

Namens iBK iedereen een heel goed 2017! We hopen in ieder geval op snelle behandeling van de Wet kwaliteitsborging door de Tweede Kamer. Vooralsnog volgende week gepland…

Mocht u verder tijdens uw welverdiende vakantie de nieuwsberichten over de Wkb gemiste hebben, het was rustig:

  • Bouwend Nederland en de gemeente Hilversum publiceerden op 30 december een gefilmd verslag van de bijeenkomst Kwaliteitsborging van 8 december.
  • Verder tussen Kerst en Oud en Nieuw een interview op BNR met Frank de Groot – hoofdredacteur Bouwkwaliteit in de Praktijk – en Boudewijn Warbroek – hoofdredacteur Cobouw – over de Wet kwaliteitsborging. De betreffende aflevering van Bouwmeesters is hier terug te luisteren.
  • VBWTN deed in Bouwkwaliteit in de Praktijk van december 2016 een oproep aan gemeenten om te starten met pilotprojecten Wkb.
  • De Vlaamse regering gaat in 2017 een Woningpas invoeren, een digitaal woningpaspoort waarin alle informatie over een woning is opgenomen. Eens kijken of iets dat jaren geleden in Nederland helaas niet lukte in Vlaanderen wel van de grond te krijgen is. De Vlamingen wordt gevraagd hierover mee te praten via de website van de Vlaamse overheid.

Verder ontplooien verschillende partijen de nodige initiatieven ter voorbereiding op de Wkb:

En vast nog veel meer…. Laat het ons weten!

Neprom: aandachtspunten leges en #Wkb

Neprom en Aedes hebben de Tweede Kamer in een brief opgeroepen om concrete maatregelen te nemen om de hoogte van de leges te beperken. Op Omgevingsweb geeft Neprom 6 aandachtspunten om te komen tot lagere leges:

  1. Creëer inzicht in de daadwerkelijke kosten.
  2. Kostendekkend? Geen must.
  3. Verbind een maximum aan de leges.
  4. Stop de kruissubsidiëring.
  5. Maak geen onderscheid tussen particuliere opdrachtgevers en kopers/huurders van een nieuwbouwwoning.
  6. Bereid je voor op nieuwe ontwikkelingen.

Neprom wil voor invoering van de Wkb concrete stappen richting lagere leges zien. Lees hier het volledige artikel en de brief aan de Tweede Kamer.

Onderzoeken #kwaliteitsborging voor het bouwen aangeboden aan de Tweede Kamer

Op vrijdag 9 december heeft minister Blok een drietal onderzoeken over de Wkb aangeboden aan de Tweede Kamer: Financiële gevolgen voor gemeenten, Tussentijdse evaluatie proefprojecten en De rol van de gemeente binnen het stelsel van private kwaliteitsborging.

Het rapport Kwaliteitsborging bouwen achterblijvende taken en financiële gevolgen voor gemeenten (Cebeon, 2016) geeft een verdieping op het eerder door Sira Consulting uitgevoerd onderzoek naar de financiële gevolgen van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen. Het rapport bespreekt op basis van de financiële verantwoording van gemeenten wat de effecten zijn van het wegvallen van de toets aan het Bouwbesluit en wat de gevolgen zijn voor de kosten van de achtergebleven taken. Cebeon concludeert dat onder invloed van de Wkb de gemeentelijke lasten naar verwachting sterker afnemen dan de baten, waardoor het dekkingstekort vanuit de leges per saldo afneemt tot minder dan 20% (macro), hetgeen vanuit gemeenten gezien een positieve ontwikkeling is. Hierbij wordt nog opgemerkt dat de verschillen per gemeente groot zijn en dat daardoor ook de uiteindelijke effecten kunnen verschillen. Verder verwacht Cebeon dat door het verder aantrekken van de conjunctuur mag worden verwacht dat de legesinkomsten (voor projecten met een grote bouwsom) toenemen, maar de kosten niet evenredig zullen stijgen.

Het rapport Tussentijdse evaluatie proefprojecten (Ligthart Advies, 2016) bevat een onderzoek naar de resultaten van en ervaringen met het experiment Keurmerk Garantiewoning en de pilots Amsterdam-Zeeburgereiland en Leiderdorp-Plantage. Een belangrijke conclusie in het rapport is dat er een duidelijk leereffect van alle proefprojecten uitgaat. Dat geldt zowel de gemeenten als de instrument- aanbieders, de kwaliteitsborgers en de bouwers. De werkwijze van de kwaliteitsborgers is in alle beschouwde proefprojecten aangepast naar aanleiding van de ervaringen, met name als het gaat om constructieve veiligheid. In alle drie de projecten is ingrijpen door het bevoegd gezag en / of de kwaliteitsborger noodzakelijk gebleken. Wellicht mede daardoor is door Ligthart geconstateerd dat het bewustzijn van de eigen verantwoordelijkheid bij de bouwers toeneemt.

Het rapport De rol van de gemeente binnen het stelsel van private kwaliteitsborging (Lubach, Boogers, Stok, & Plat, 2016) beschrijft de bestuursrechtelijke en bestuurskundige aspecten van de rol van gemeenten na invoering van de Wkb. Het eerste deel bespreekt de spagaat tussen het bewijsvermoeden dat de verklaring bij gereedmelding oplevert versus de taak van gemeenten om zo nodig handhavend op te treden. Naar de mening van de onderzoekers is het hierbij noodzakelijk om te zorgen voor een goede communicatie en informatie tussen de actoren en aandacht voor maatregelen die het vertrouwen tussen de actoren versterken. Ook in het tweede deel komt informatieverstrekking nadrukkelijk aan de orde, en dan specifiek richting het bestuur en de Raad. Ook zij moeten goed op de hoogte zijn van de wijzigingen die het nieuwe stelsel met zich meebrengt als het gaat om taken en bevoegdheden. Wat betreft de resterende taken adviseren onderzoekers om regionale samenwerking te faciliteren. Tot slot wordt geadviseerd een praktisch leidraad op te stellen voor de invoering van de Wkb voor gemeenten.

In de aanbiedingsbrief geeft minister Blok aan de aanbevelen over te nemen en met de VNG en andere betrokkenen in overleg te treden over de uitvoering daarvan.

 

Pilot #Wkb Leiderdorp: Kwaliteitsborger is geen coördinator van de bouw

In de periode voorjaar 2015 – najaar 2016 is in Leiderdorp het project Plantage gebouwd. Het project is uitgevoerd als pilotproject in het kader van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen. Speciaal aan dit project is dat de 10 vrijstaande en 12 half-vrijstaande woningen zijn afgestemd op de specifieke koperswensen en daarmee allemaal anders zijn. Uitgangspunt is dat iedere verkochte woning direct werd gebouwd binnen 100 werkbare dagen.

Bohemen BV – Ruimte in Ontwikkeling, is bij het plan uitgegaan van coördinatie op basis van de softwaretool Keep Your Promise (Kyp), waardoor zonder uitvoerder gebouwd zou kunnen worden.

Opvallend in dit project is dat Woningborg (de kwaliteitsborger) een aantal maal stevig op de rem heeft moeten trappen en zelfs een keer moeten dreigen met een handhavingsverzoek aan de gemeente. Er is halverwege de uitvoering een time-out ingelast om de geconstateerde afwijkingen te herstellen en afspraken te maken voor het vervolg. Het werken zonder uitvoerder bleek onvoldoende kwaliteitsgaranties te bieden.

De gemeente Leiderdorp stelt vast dat toetsing en toezicht op de bouw door de kwaliteitsborger intensiever was dan de gemeente gebruikelijk toepast. De belangrijkste conclusie is dat de kwaliteitsborging door een private partij een toegevoegde waarde heeft en hier leidt tot scherper toezicht, meer kwaliteit en versnelling van procedures. Tegelijkertijd wordt gesteld, dat een heldere verdeling van de taken en verantwoordelijkheden noodzakelijk zijn om de kwaliteitsborger in staat te stellen zijn rol te vervullen.

De  beschrijving en de resultaten van de pilot kunt u lezen in het rapport 20161202-rapportage-pilot-leiderdorp.

Waarom worden faalkosten niet meegerekend in pilots #Wkb?

Ingezonden brief Dhr. Van der Weel, ZiN Kwaliteitsborging BV. Over de hoogte van faalkosten in de bouw zijn weinig harde cijfers bekend. De ramingen lopen uiteen van 5% tot 20% en onderzoek van USP uit 2009 laat cijfers van gelijke orde zien. Tot op heden hebben we bij pilots weinig beeld kunnen krijgen van eventuele verlaging van de faalkosten. Met name omdat het niet duidelijk is wat nu kosten, meerkosten en faalkosten zijn. Bij een pilot uit 2010 van Antares hebben we dit wel inzichtelijk: Gemiddeld bedragen de faalkosten voor Antares ca. 5%. In het project De Nieuwe Munt is dit percentage teruggebracht tot 0,75 tot 2,5% van de opdrachtsom. De kosten voor de kwaliteitsborging werden hiermee ruim gedekt.

Pilot Voorst: van 96% duurder naar geld toe

Mijn bedrijf ZiN kwaliteitsborging is nog een jonge speler. We zijn gespecialiseerd in BWT én kwaliteitsborging. Opgericht om gemeenten, toezichthouders en de private sector te begeleiden in de transitie naar private kwaliteitsborging. Vanzelfsprekend volgen wij de ontwikkelingen op het gebied van de nieuwe wet op de voet. Wat me opvalt is dat in de conclusies die worden getrokken er een aantal zaken structureel wordt vergeten.

Het meest recente voorbeeld hiervan is het rapport van de gemeente Voorst van een pilot die door hen is uitgevoerd. Er wordt gesteld dat private kwaliteitsborging circa 96% duurder is dan de huidige manier van werken. Hierbij wordt de illusie gewekt dat hiervoor helemaal niets terug komt. ‘Overgeslagen’ wordt de kwaliteit die zal worden verbeterd. Dat is immers een belangrijk doel van de nieuwe wet. De verhoging van de kwaliteit is goed uit te drukken in reductie van de faalkosten. Daarnaast zullen leges lager uitvallen.

De pilot in Voorst staat hierin niet alleen. Bijvoorbeeld ook in Den Haag is dit aspect onderbelicht en dat is niet terecht. Eerst enkele feiten.

Feiten over faalkosten in Nederland

  • De faalkosten bedragen circa 10% van de omzet van aannemers
  • Naar schatting zullen de faalkosten in 2016 uitkomen op circa € 6 miljard. Een klein percentage ‘afsnoepen’ hiervan (bijvoorbeeld bereikt door private KB) heeft enorme positieve financiële gevolgen.
  • Faalkosten zijn al lang te hoog. Enkele bouwbedrijven weten met succes deze kosten terug te dringen maar over het algemeen zijn aannemers hier weinig mee bezig.

Feiten over leges in Nederland

  • De huidige norm voor leges bedraagt circa 1,5% over de aanneemsom.
  • In sommige gemeenten wordt op dit moment meer dan 3% leges doorbelast.
  • Het is nog de vraag hoe de leges zich zullen ontwikkelen onder de nieuwe Wet kwaliteitsborging voor het bouwen. De verwachting is dat dit niet meer dan 1% van de aanneemsom zal bedragen.

Een kleine som ‘achterop een sigarendoos’ geeft met deze cijfers een heel ander beeld op de berekening die men in Voorst gebruikt. Bij deze berekening wordt ervan uit gegaan dat de kwaliteit dusdanig verbetert dat de faalkosten van 10% naar 7% wordt teruggebracht. Volgens insiders is dit zelfs een voorzichtige inschatting. De kans op nog grotere besparing is aannemelijk.

Verschillende berekeningen kosten pilot Voorst
 Voorst  ZiN
Bouwkosten  € 215.000  € 215.000
Leges  € 3.917  € 2.150
Kosten kwaliteitsborger  € 3.751  € 3.751
Winst faalkosten 0% 3%
Korting i.v.m. reductie faalkosten  € –  € 6.450
Totaal:  € 222.668  € 214.451

Bij deze methode zijn de kosten voor de leges ten opzichte van de kosten voor kwaliteitsborging niet 96% hoger maar krijgt iemand in het proces geld toe. Ook al is dat in de eerste instantie niet de opdrachtgever. De belangrijkste constatering is dat het gehele proces goedkoper wordt (en ook beter). De marktwerking moet uiteindelijk een juiste verdeling maken in de winst tussen de verschillende actoren.

Dat is precies waar we met de nieuwe wet kwaliteitsborging voor het bouwen naar toe willen. Iedereen moet er beter van worden en dat kan ook. Wij zijn daarvan overtuigd.

Willem van der Weel
Operationeel directeur
ZiN Kwaliteitsborging BV,
0643763832

 

Evaluatie private kwaliteitsborging Voorst #Wkb

Op 1 juni jl. is in Twello de eerste woning onder kwaliteitsborging opgeleverd. De gemeente Voorst heeft een evaluatie geschreven van dat project. Belangrijkste bevindingen van de gemeente zijn:

  • Voorst ziet een risico in een ‘modulair systeem’. Bedoeld wordt dat als de kwaliteitsborger te veel werkzaamheden aan de aannemer overlaat, de kosten dan weliswaar laag zijn, maar dat het toezicht dan mogelijk te kort schiet.
  • Voorste constateert dat bepaalde aspecten die niet voldoen aan het Bouwbesluit – beperkte afwijkingen, zoals plafondhoogte e.d. – in overleg tussen opdrachtgever van de bouw en kwaliteitsborger worden geaccepteerd. Ook in het huidige stelsel gebeurt dit, maar dan in overleg met de gemeente. Naar de mening van Voorst is het niet wenselijk dat dit door private partijen wordt bepaald. Overigens staan zowel het Bouwbesluit als de Wkb beide handelswijzen niet toe…
  • Voorste twijfelt aan de handhavingsmogelijkheden en -bereidheid van de gemeente. Hierbij speelt mee dat het handhaven op aangeven van een kwaliteitsborger voor de gemeente mogelijk een financieel risico met zich meebrengt.
  • Een analyse van de kosten versus de voor de gemeente wegvallende werkzaamheden laat zien dat er in Voorst ca. €500,- aan legesverlaging voor deze ene woning mogelijk is. Indien de kwaliteitsborging duurder is, wat in deze pilot het geval was, dan wordt het dus duurder voor de klant.

Gevraagd naar zijn ervaring met de private kwaliteitsborging geeft de nieuwe eigenaar van de woning aan weinig gemerkt te hebben van de kwaliteitsborging: “Voor de opdrachtgever gaat het erom, dat er een huis gebouwd wordt dat aan alle eisen voldoet, die de opdrachtgever maar ook de overheid heeft gesteld. Hoe dit tot stand komt, zou mij persoonlijk niet veel uitmaken. Als dit via een private weg gaat is dit prima, behalve als dit kostenverhogend zou werken.”. De opdrachtgever is gezien de grondprijs overigens van mening dat hij eigenlijk ‘een stuk service’ van de gemeente mag verwachten.

Al met al is Voorst van mening dat de pilot geslaagd te noemen is en leerzaam was voor alle partijen. Maar we zijn er nog niet: “Alle deelnemende partijen zijn het er over eens dat er nog veel moet gebeuren voordat dit een succes
kan worden.”.

Lees het evaluatierapport van de gemeente Voorst via deze link.

Bouw eerste woningen in Steenbergse pilot Private #kwaliteitsborging van start

BRON: Gemeente Steenbergen
161107-impressie-woningen-pilot-private-kwaliteitsborgingBegin november is de eerste bouw binnen de Steenbergse pilot Private kwaliteitsborging van start gegaan. De Kok Bouwgroep bouwt in opdracht van woningcorporatie Stadlander het project ‘Nieuw Eeckelenbergh’. Het project bestaat uit 17 levensloopbestendige, nul-op-de-meter eengezinswoningen. Bouwplantoetsers Nederland is betrokken als private kwaliteitsborger om vanaf bouwplan tot oplevering de bouwkwaliteit te waarborgen.

Bouwtoezicht van gemeente naar bouwer
De overheid is van plan het bouwtoezicht op naleving van het bouwbesluit voor een deel toe te vertrouwen aan de markt. Als het aan de minister Blok voor Wonen en Rijksdienst ligt, houdt vanaf 2018 niet de gemeente maar de bouwer [red: een onafhankelijke kwaliteitsborger] zelf in de gaten of de bouw aan de kwaliteitseisen voldoet. Met dit wetsvoorstel wordt een nieuw stelsel van kwaliteitsborging voor het bouwen geïntroduceerd. Een private kwaliteitsborger toetst met bepaalde toegelaten instrumenten of de bouwwerken aan de bouwtechnische voorschriften voldoen. Nu een taak van de gemeente, vanaf 2018 een taak voor bouwend Nederland.

Pilot ter voorbereiding
Met de pilot Private kwaliteitsborging wil de gemeente zich voorbereiden op de wetswijziging en zo de overgang zo soepel mogelijk laten verlopen. Daarnaast wil de gemeente ‘Bouwend Steenbergen’ een platform bieden om te werken in de geest van de nieuwe wet en zodoende ook goed voorbereid te zijn op deze wetswijziging. Om de rollen en taken ook in de praktijk voor alle partijen helder en duidelijk te krijgen, en tegelijkertijd ervaring met de nieuwe werkwijze op te doen, heeft de gemeente Steenbergen De Kok Bouwgroep en woningcorporatie Stadlander gevraagd deel te nemen aan de pilot. Samen starten zij in Steenbergencentrum het nieuwbouwproject ‘Nieuw Eeckelenbergh’.

Nieuw Eeckelenbergh
Het project bestaat uit 17 levensloopbestendige eengezinswoningen. De woningen zijn gelegen aan de Ram van Hagedoornstraat, Kruitweg en Paulus Baxstraat. Door het toepassen van duurzame energiesystemen worden het zeer duurzame woningen met een aangenaam klimaat en lage energielasten. Bij normaal verbruik leveren de woningen voldoende energie op om in de totale energiebehoefte te voorzien.

Veelvuldig intensief overleg
Voor de start van de daadwerkelijke bouwactiviteiten is er veelvuldig intensief overleg geweest en heeft De Kok Bouwgroep, als lokale partij, een complete visie op de locatie neergelegd. De partijen zijn het eens geworden over een goede invulling van de bouwopdracht. De Kok Bouwgroep heeft daarbij zelf grote invloed op het ontwerp en de definiëring van de gewenste bouwkwaliteit gehad. Dit verkleint het risico op verschil tussen de papieren werkelijkheid en de realiteit enorm.

Toetsing door private kwaliteitsborger
Door Bouwplantoetsers Nederland is het bouwplan aan het Bouwbesluit getoetst. Eventuele aandachtspunten vanuit de Bouwbesluittoetsing controleert Bouwplantoetsers Nederland tijdens toezicht op de bouw. Hierbij vindt ook controle plaats van de keuringen die De Kok Bouwgroep uitvoert vanuit haar kwaliteitssysteem. Tevens is het mogelijk dat Bouwplantoetsers Nederland eventuele controlemetingen uitvoert, zoals luchtdichtheidsmetingen en geluidsmetingen.

Deze pilot biedt alle partijen, de opdrachtgever, de gemeente, de bouwer en de kwaliteitsborger, uitstekende uitgangspunten om zich te kunnen concentreren op de nieuwe taken, rollen en processen. Zo laten de partijen samen zien dat ze waarmaken wat ze beloven.

Op de projectwebsite www.nieuweeckelenbergh.dekokportal.nl leest men meer informatie over het project en over de Steenbergse pilot.

Bouwplantoetsers Nederland
De privatisering van de bouwplantoetsing is nog volop in beweging, maar Bas Oele en Jeroen Stephan, samen de directie van Bouwplantoetsers Nederland wachten het definitieve besluit over de Wet Kwaliteitsborging voor het Bouwen niet af. Ze zijn als private onderneming vanaf 2015 actief omdat zij geloven in de kwaliteitsslag die de Nederlandse bouwwereld met deze privatisering kan maken. Integrale kwaliteit en onafhankelijkheid staan voor beide ervaren ingenieurs boven alles. Bouwplantoetsers Nederland is een ‘innovator’ in de bouwsector met de ambitie om als onafhankelijke kwaliteitsborger landelijk te opereren. 

De Kok Bouwgroep 
De Kok Bouwgroep is een middelgrote zelfstandige onderneming die zijn roots en maatschappelijke betrokkenheid heeft in Brabant en Zeeland. Actief op het gebied van nieuwbouw, verbouw, uitbreiding en onderhoud van vastgoed voor wonen, werken, zorg, onderwijs, cultuur en ontspanning. 

Stadlander
Stadlander staat bekend als innovatieve opdrachtgever. De woningcorporatie hanteert voor ieder project een integrale benadering van de woonlasten, de levensloopbestendigheid, de zorggeschiktheid en de toepasbaarheid van woon- en leefdiensten. Stadlander legt daarbij het accent op het gezamenlijk met andere marktpartijen ontwikkelen van een concept. Dit vernieuwend opdrachtgeverschap zit inmiddels stevig in de Stadlander-organisatie verankerd. 

Open brief IBR aansprakelijkheidsregeling #Wkb

In een open brief aan minister Blok en de leden van de vaste Kamercommissie voor wonen en rijksdienst doet prof. mr. dr. M.A.B. Chao-Duivis een oproep om het nieuwe vierde lid van artikel 7:758 van het Burgerlijk Wetboek aan te passen. De formulering in de huidige regeling is volgens prof. Chao-Duivis ongelukkig gekozen waardoor de beoogde bescherming van de consument minder goed kan uitvallen. In de brief worden enkele voorstellen gedaan om de volgens prof. Chao-Duijvis aanwezig problemen op te lossen.

De brief is hier te lezen.