BNA: Hoe werkt de Wkb bij ‘unieke’ projecten?

Ook vergunningplichtige verbouwingen en niet-seriematige bouw valt vanaf 2022 onder de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen. Maar hoe werk de Wkb bij deze ‘unieke’ projecten? Ieder project is immers weer anders! Om een antwoord op deze vraag te geven is de BNA gestart met een serie proefprojecten, gericht op ‘unieke’ projecten.

De Wkb brengt voor architectenbureaus werkzaam in de niet-seriële woning(ver)bouw grote wijzigingen met zich mee. Projecten in dit segment vragen extra aandacht: de kosten van kwaliteitsborging kunnen niet over meerdere woningen worden verspreid. Dit kan potentieel een forse en ongewenste kostenverhoging voor particuliere opdrachtgevers betekenen. Voor deze groep architectenbureaus en opdrachtgevers start de BNA een serie Wkb-proefprojecten. Doel is de effecten in beeld te krijgen en architecten handvatten te geven hoe zij hun rol in het nieuwe stelsel zo optimaal en kostenefficiënt mogelijk kunnen invullen. Uitgangspunt is dat de kwaliteit van het ontwerp van architecten door interne kwaliteitscontroles op de architectenbureaus beter worden vastgelegd. En beter gecommuniceerd met ketenpartners. De kwaliteitsborger hoeft daardoor minder tijd te besteden aan het controleren van het bouwplan en de opdrachtgever heeft minder kosten.

Specifieke vragen die in de proefprojecten aan de orde komen zijn:

  • Wat is de tijdbesteding van de kwaliteitsborger bij dit soort projecten?
  • Welke informatie heeft de kwaliteitsborger nodig en wie stelt deze informatie op?
  • Hoe kan de architect de tijdbesteding van de kwaliteitsborger zo veel mogelijk beperken? Bijvoorbeeld via directievoering en toezicht.

Onderdeel van het project van de BNA is verder voorlichting aan architecten en andere geïnteresseerden via webinars en bijeenkomsten (zie kader). De resultaten van de proefprojecten moeten bijdragen aan een effectieve en (kosten) efficiënte kwaliteitsborging. Voor vragen over en deelname aan de proefprojecten kunt u contact opnemen met Alexander Pastoors van de BNA. Meer informatie is ook te vinden op de Wkb-site van de BNA.


Op 16 september (Eindhoven) en 21 september (Rotterdam) heeft de BNA voorlichtingsbijeenkomsten gehouden voor architecten. Het programma van de bijeenkomsten bestond uit een toelichting op de Wkb door Hajé van Egmond (BZK) en een uitleg van de privaatrechtelijke gevolgen door Remco Smith (Fundament Advocatuur). In een gesprek met een Expertpanel ging Alexander Pasteroors van de BNA vervolgens in op de ervaringen met kwaliteitsborging. Respectievelijk Marlies Zuidam (FAAM Architects) en Annemiek Braspenning (No Label) gaven inzicht in hun ervaringen. Keimpe Stroop van gBou gaf uitleg over de werkzaamheden van een kwaliteitsborger. In Rotterdam was daarnaast Remco Verschoor van de gemeente Rotterdam aanwezig die een toelichting gaf op het project Architect aan Zet. Zaken die naar voren kwamen in de beide bijeenkomsten waren:

  • Je mag niet je eigen projecten borgen maar je kan al wel veel doen ter voorbereiding van het werk van de kwaliteitsborger. Als architect kan je je klant ontzorgen door alles rondom bouwen en kwaliteitsborging te regelen: de omgevingplanvergunning, de bouwmelding en de kwaliteitsborger. Je kan daarbij als architect veel voorwerk doen voor de kwaliteitsborger. Hoe meer zaken je zelf regelt des te minder hoeft de kwaliteitsborger te doen. En dat scheelt tijd en geld.
  • Overleg tijdig met een kwaliteitsborger. Volgens de wet hoeft er pas vlak voor de bouw een kwaliteitsborger ingeschakeld te worden. In de praktijk is het verstandiger om al eerder een kwaliteitsborger mee te laten kijken. Dit maakt dat eventuele problemen snel in beeld zijn en voorkomt vertraging vlak voor de start van de bouw.
  • Werken met een kwaliteitsborger is samenwerken. Spreek af wat de architect zelf aan doet (plantoetsing, controles, etc.) en welke informatie op welk moment beschikbaar moet zijn. Ga ook samen op de bouwplaats kijken. Leer van elkaar.

Alle partijen roepen tenslotte op om te gaan oefenen met kwaliteitsborging. Over ruim een jaar moet je werken met een kwaliteitsborger. Nu heb je nog de kans om samen te kijken hoe bouwen onder kwaliteitsborging het beste kan worden ingericht.


 

 

“Oefenen, oefenen, oefenen”

Natuurlijk weet u dat de Wet kwaliteitsborging bouw eraan komt. En natuurlijk weet u ook dat deze wet niets meer of minder is dan een stelselwijziging. De controle op de kwaliteit in de bouw, de kwaliteitsborging, zal vanaf 1 januari 2022 drastisch anders georganiseerd zijn dan we nu met z’n allen gewend zijn. Maar, hoe ziet dat ‘anders’ er in de praktijk uit? Hoe moet u straks als opdrachtgever, gemeente, bouwer of kwaliteitsborger te werk gaan? Er is uiteraard een bulk aan informatie beschikbaar, maar met nog zo’n veertien maanden te gaan voordat de wet in werking treedt, zit er nu maar één ding op: als een haas gaan oefenen, oefenen, oefenen. Want het is 2022 voordat je het weet.

Vaak is een nieuwe wet alleen een papieren werkelijkheid als hij van kracht wordt en komen betrokkenen er daarna pas met vallen en opstaan achter hoe de wet bedoeld is. Bij de Wkb is dat echt anders, en daarin mogen we ons gelukkig prijzen. Iedereen die wil bouwen onder gevolgklasse 1, kan dit aanmelden als proefproject voor de Wkb. Zo kunt u in de praktijk ervaren wat de Wkb betekent voor het bouwproces, de onderlinge communicatie en samenwerking gestalte geven, weeffouten tegenkomen, oplossingen bedenken en vooral straks in 2022, beslagen ten ijs komen. We moeten met z’n allen in de bouwwereld deze kans grijpen: over de Wkb is al heel veel gezegd, geschreven en zijn er standpunten ingenomen. Het is nu hoog tijd om achter het bureau vandaan te stappen en de praktijk in te gaan.

Inmiddels zijn zo’n honderd proefprojecten aangemeld, van woningen tot bedrijfshallen. Daar wordt gebouwd alsof de Wkb al van kracht is. Alle betrokken partijen doen ervaring op met zaken als de instrumenten voor kwaliteitsborging, de taken van de kwaliteitsborger, gemeente en aannemer, de dossiervorming tijdens de bouw en de onderlinge rolverdeling. Om de start van nieuwe proefprojecten te versnellen, gaan deze maand de zogenoemde Ambassadeursnetwerken kwaliteitsborging (ANWkb’s) van start. Elk netwerk bestaat uit een ambassadeursgemeente die al ervaring heeft met een Wkb-proefproject, een aantal omringende gemeenten, aannemers en kwaliteitsborgers. Het ambassadeursnetwerk zorgt ervoor dat er de komende maanden ten minste tien proefprojecten starten, verdeeld over verschillende soorten gebouwen binnen gevolgklasse 1.

De proefprojecten worden ondersteund met een subsidie van het ministerie van BZK, in samenwerking met de VNG. Essentieel in deze voorbereidingsfase van de Wkb is het delen van ervaringen met de proefprojecten. Wat immers in Leeuwarden wordt geleerd, hoeft in Sittard niet te worden overgedaan. Met die uitwisseling van kennis en oplossingen kunnen alle partijen in de bouw hun voordeel doen. Vandaar mijn oproep: laten we met z’n allen in de bouwwereld de tijd niet door onze vingers laten glippen en laten we de komende veertien maanden vooral gebruiken om te oefenen, oefenen en oefenen.

Titia Siertsema, implementatie-regisseur Wet kwaliteitsborging voor het bouwen

 

 

 

 

Webinar – Risicobeoordeling en Borgingsplan

In de serie webinars over de Omgevingswet en de Wkb kunt op maandag 5 oktober om 14.00 kijken naar het tweede webinar over proefprojecten onder de Wkb. Na informatie over de spelregels is het thema nu de bouwmelding. Ofwel: hoe komen de risicobeoordeling en het borgingsplan tot stand. Erik Schot van PlanGarant en Wico Ankersmit van de VBWTN nemen u mee in een klein uur mee in dit onderwerp.

U kunt zich aanmelden voor het webinar via deze link. Wilt u een eerder webinar terugkijken? Dat kan via de overzichtspagina van webinars van de VNG. Hier vindt u ook de presentaties die bij de verschillende webinars worden gebruikt.

Ambassadeursnetwerk Kwaliteitsborging van start

Om de start van nieuwe proefprojecten te versnellen zal in oktober gestart worden met zogenoemde Ambassadeursnetwerken kwaliteitsborging (ANWkb). Ambassadeursnetwerk bestaat uit een ambassadeursgemeente, een aantal omringende gemeente, aannemers en kwaliteitsborgers. Het ambassadeursnetwerk zorgt er voor dat er komende maanden (tenminste) 10 projecten starten, verdeeld over verschillende soorten gebouwen binnen gevolgklasse 1. Kwaliteitsborgers, aannemers en andere betrokkenen worden uitgenodigd om deel te nemen aan het netwerk. Omliggende gemeenten en andere geïnteresseerden kijken mee bij de proefprojecten en starten waar ze ook zelf met nieuwe proefprojecten aan de slag gaan.

Spelregels

De proefprojecten binnen het ANWkb worden uitgevoerd volgende de afgesproken spelregels. In aanvulling daarop worden de volgende uitgangspunten gehanteerd:

  • voor alle type bouwwerken die vallen onder gevolgklasse 1 worden proefprojecten uitgevoerd
  • grote, middelgrote en kleine aannemers oefenen, samen met gemeenten, met het stelsel
  • alle toegelaten kwaliteitsborgers en instrumenten kunnen meedoen in proefprojecten
  • de totale bouwcyclus van initiatief tot ingebruikname wordt beproefd

Om te zorgen dat er voldoende diversiteit in de proefprojecten zit wordt per ANWkb gewerkt een zogenoemde representatieve doorsnede. Iedere ANWkb neemt het op zich om de 10 proefprojecten te verdelen over seriematige woningbouw, kavelbouw, grote en kleine verbouwingen, fiets- en voetgangersbruggen en bedrijfshallen. Door afspraken te maken over de verdeling van deze bouwwerken wordt uiteindelijk met de hele gevolgklasse 1 ervaring opgedaan. De resultaten van de verschillende ANWkb’s worden ieder kwartaal gerapporteerd gedeeld via de websites van iBK en de deelnemende branches

Rotterdam, Alphen aan den Rijn en Zaanstad eerste Ambassadeursgemeenten

Het is de bedoeling om – regionaal verspreid – 18 ANWkb’s op te zetten die gezamenlijk zorgen voor voldoende ervaring met een representatieve doorsnede aan bouwwerken gevolgklasse 1. Vanuit VNG en BZK wordt inhoudelijke en financiële ondersteuning aan de ANWkb’s geleverd. De eerste gemeenten die op korte termijn van start gaan zijn Rotterdam, Alphen aan den Rijn en Zaanstad (zie de Wkb-kalender voor de data). Gemeenten die geïnteresseerd zijn in deelname aan een ANWkb kunnen zich melden bij één van de Ambassadeursgemeenten of bij de VNG via wkb@vng.nl. Overige geïnteresseerden kunnen zich via hun brancheorganisatie aanmelden.

De actuele stand van zaken is te vinden op de pagina Ambassadeursnetwerken Wkb.

In aanvulling op de ANWkb’s blijft de Begeleidingsgroep proefprojecten streven naar brede ervaring met projecten in zo veel mogelijk gemeenten in Nederland. Vanuit de Begeleidingsgroep dan ook de oproep om alle projecten aan te melden via de kwaliteitsborger / instrumentaanbieder.

Proefproject kwaliteitsborging gemeente ‘s-Hertogenbosch

Dit bericht is afkomstig van de website van de gemeente 's-Hertogenbosch

Op 16 juli heeft de gemeente de eerste vergunning verleend voor een proefproject in het kader van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb). Waarschijnlijk zal deze nieuwe wet op 1 januari 2022 in werking treden. Het proefproject gaat om de bouw van een bedrijfshal met kantoor en een showroom op het bedrijvenpark De Rosmalense Plas.

Met het proefproject is het mogelijk om de nieuwe wet in de praktijk te toetsen. In de nieuwe wet wordt de bouwtechnische toets en het bouwtechnische toezicht, niet langer uitgevoerd door de gemeente, maar door een private partij. Deze private partij wordt ook wel een kwaliteitsborger genoemd. Doel van de wet is om de bouwkwaliteit te verhogen en de zekerheid voor de consument te vergroten.

Samen met de initiatiefnemer SNG Barratt, de aannemer Willy Naessens en de kwaliteitsborger PlanGarant, start de gemeente het eerste proefproject Wkb. Het uitvoeren van proefprojecten is nodig om de gevolgen van de nieuwe wet voor alle partijen duidelijk te maken. Er leven namelijk nog veel vragen en onduidelijkheden over de Wkb.

Het uitvoeren van een proefproject is de enige manier om inzicht te krijgen over wat de Wkb nu echt gaat betekenen. De eerste ervaringen rondom de vergunningverlening onder de Wkb worden nu beoordeeld. Daarna gaan we bij de start van de bouw, in oktober 2020, een nieuwe fase van het proefproject in. Na dit proefproject vindt er een overall evaluatie plaats, die wij delen met de VNG en het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

Wij zijn blij met de actieve houding van de initiatiefnemer, aannemer en kwaliteitsborger om het proefproject tot een succes te maken.

Emmen zoekt proefprojecten kwaliteitsborging

Bedrijven uit de regio Emmen hebben begin juli van de gemeente Emmen de vraag of ze willen deelnemen aan proefprojecten kwaliteitsborging. Het gaat in eerste instantie om twee proefprojecten, waarbij de gemeente de kosten van de kwaliteitsborger draagt. Op 15 september 2020 van 19:00-21:00 houdt de gemeente een informatiebijeenkomst voor geïnteresseerden (gemeentehuis, Raadhuisplein 1 te Emmen). Aanmelden kan tot 9 september 2020 via e-mail.

het mailbericht aan de lokale ondernemers is hieronder te lezen. Zie voor meer informatie de website van de gemeente Emmen.

Op zoek naar andere gemeenten die willen starten met proefprojecten? Kijk dan op www.aandeslagmetkwaliteistborging.nl


Vanaf 1 januari 2022 gelden twee nieuwe wetten: De Omgevingswet en de Wet Kwaliteitsborging voor het bouwen. Deze twee nieuwe wetten veranderen de manier waarop gemeenten omgevingsplanactiviteiten behandelen en toetsen. We willen onze nieuwe werkwijze vooraf in een aantal proefprojecten testen. In deze e-mail leest u meer hierover.

Fysieke leefomgeving centraal in Omgevingswet

Een groot aantal wetten en algemene maatregelen van bestuur en ministeriële regelingen voor de leefomgeving worden samengevoegd en gemoderniseerd in de Omgevingswet. Het doel van deze wetten is minder en overzichtelijke regels, meer ruimte voor initiatieven en voor lokaal maatwerk. Het gaat onder meer om wet- en regelgeving over bouwen, milieu, water, ruimtelijke ordening en natuur.

Veranderingen Wet kwaliteitsborging

De bouwtechnische toets wordt met het ingaan van de wet Kwaliteitsborging niet meer door de gemeente gedaan, maar door een gecertificeerde en erkende Kwaliteitsborger. Vanaf 1 januari 2022 geldt dit voor alle aanvragen die onder gevolgklasse 1 vallen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan een vrijstaande woning, kleine infrastructurele werken zoals een fietsersbrug, een recreatiewoning of een bedrijfshal. Voor de aanvragen onder gevolgklasse 2 en 3 blijft de gemeente de technische toets nog wel uitvoeren.

Proefprojecten ter voorbereiding

Het uitvoeren van proefprojecten is een voorwaarde voor de invoering van de Wet kwaliteitsborging. Het ministerie van Binnenlandse Zaken en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten hebben afgesproken dat elke gemeente proefprojecten uitvoert. De gemeente Emmen wil deze proefprojecten ook gebruiken om ervaring op te doen met de Omgevingswet. Deze ervaring helpt ons om de Wet kwaliteitsborging en de Omgevingswet voor alle betrokken partijen zo goed en realistisch mogelijk in te voeren. We starten met 2 proefprojecten die we uiterlijk in het 4e kwartaal van 2020 evalueren.

Wat vragen we van u?

We kunnen deze proefprojecten niet alleen doorlopen. We zoeken, voor in eerste instantie 2 proefprojecten, partijen om samen ervaring op te doen. Wanneer u voornemens bent om de komende periode een bouwaanvraag in te dienen die valt onder gevolgklasse 1, dan doen we dit graag samen met u op basis van de uitgangspunten van deze nieuwe wet. Wij helpen u om uw aanvraag voor de Omgevingsplanactiviteit te doen en wij helpen u samen met een Kwaliteitsborger het traject van technische toetsing conform de uitgangspunten van de Wet kwaliteitsborging te doorlopen. Wij begeleiden uw traject en bekostigen de inzet van de Kwaliteitsborger. We werken daarvoor samen met de erkende Kwaliteitsborgers gBou., Plangarant en ZiN kwaliteitsborging, die al de nodige ervaring hebben met kwaliteitsborging en die werken met beoogde gecertificeerde instrumenten. Maar u mag ook zelf een erkend Kwaliteitsborger kiezen. Ook dan bekostigt de gemeente de inzet van de Kwaliteitsborger.

Daarnaast willen we met deze proefprojecten, samen met u, ervaring op doen met de Omgevingswet. Ervaring die wij zullen gebruiken om onze nieuwe werkwijzen zo goed mogelijk te laten aansluiten bij uw wensen

Heeft u op dit moment vragen over de proefprojecten? Of wilt u meedoen met een proefproject? Neem dan gerust contact met ons.

‘Het gaat om de wil om samen te leren’

In Nederland zijn er nu (begin juli 2020) 17 integrale proefprojecten Wkb. Dit zijn proefprojecten waarbij alle partijen meedoen: initiatiefnemer, gemeente, aannemer en kwaliteitsborger. 3 daarvan vinden plaats in Alphen aan den Rijn; met ruim 100.000 inwoners een middelgrote gemeente. Marlie Oosterik is sinds oktober 2019 projectleider Wkb. Op de website van de VNG is een interview te lezen met haar te lezen.

In het interview gaat Marlie Oosterik in op de succesfactoren bij een proefproject, zoals enthousiasme en betrokkenheid van alle deelnemers. Een andere les die uit het interview naar voren kom is ‘gewoon starten’: alleen dan kom je te weten wat er anders wordt na invoering van de Wkb.

Alphen aan den Rijn heeft de projecten grotendeels uitgevoerd volgende de spelregels voor proefprojecten. Wel was er nog het nodige uitzoekwerk, bijvoorbeeld wat er nu exact moet worden opgenomen in het borgingsplan en in het dossier bevoegd gezag. Bij het eerste proefproject is – zoals beschreven in de spelregels – gewerkt met een vergunning onder voorwaarden en een bouwmelding 4 weken voor start bouw. Wel heeft BWT alle stukken die naar de kwaliteitsborger gingen ook gekregen. Door bij volgende proefprojecten meer risicogestuurd te kijken naar de borgingsplan wil Alphen meer inzicht krijgen in de keuzen die gemeenten moeten (en kunnen) maken bij de implementatie van de Wkb in hun (handhaving)beleid.

Het eerste proefproject – een bedrijfshal aan de Tankval – is inmiddels in uitvoering. De gemeente heeft bij dit project vooraf aangegeven op 8 momenten (letterlijk) over de schouder van de kwaliteitsborger mee te willen kijken. Meer projecten staan inmiddels op de rol.

Marlie Oosterik sluit af met een oproep aan alle gemeenten en vooral ook aan aannemers om  gewoon te beginnen met werken volgens de Wkb. “Zoek marktpartijen op die ook willen leren en ga de samenwerking aan in proefprojecten. Alleen zo krijg je de nieuwe werkwijze onder de knie.”

Het hele interview met Marlie Oosterik is lezen op de website van de VNG. Daar zijn ook eerdere interviews met deelnemers aan proefprojecten terug te lezen.

Rotterdam klaar voor proefprojecten

Dick Bezemer (foto: L:inkedIn)Op de website van de VNG is een interview te lezen met Dick Bezemer, teamleider BWT in Rotterdam en voorzitter van het Cobc (samenwerkingsverband gemeentelijke constructeurs). Bezemer is tevens de trekker van de Rotterdamse projectgroep die de implementatie van de Wkb oppakt.

Bezemer benadrukt dat de implementatie van de WKb projectmatig moet worden opgepakt: ‘Op basis van eerdere ervaringen hebben we van de implementatie van de Wkb inclusief de proefprojecten een project gemaakt. Bij de pilots onder de Crisis- en Herstelwet hebben we gemerkt dat het niet iets is wat je zomaar even erbij doet. We hebben dus een projectleider en een projectgroep die bestaat uit een doorsnede van de afdelingen die hiermee te maken krijgen. Van bedrijfsvoering tot aan de constructeur uit mijn team. Bouwinspecteurs, mensen die over leges en over ICT gaan, die zitten allemaal aan tafel. Zij vormen de projectgroep en dat is ook nodig om het in zo’n grote ambtelijke organisatie in te bedden. Je moet pioniers benoemen die vervolgens de andere mensen in de organisatie gaan meenemen in de nieuwe processen die we gaan krijgen.’

Verder is het wachten op proefprojecten: ‘We staan op de marktplaats voor proefprojecten. Rotterdam is een van de 14 aanbiedende gemeenten.  Maar er is geen aannemer die zich meldt bij ons. Dat vind ik wel zorgelijk. Wij staan klaar. Meer klaar, denk ik, dan een gemiddelde gemeente. We hebben een heel team en een projectleider om alles in kannen en kruiken te krijgen.’

Lees het volledige interview met Dick Bezemer op de site van de VNG.