In een videoboodschap roepen Maxime Verhagen (Bouwend Nederland), Doekle Terpstra (Techniek Nederland) en Jan van Zaanen (VNG) op om nu te beginnen met proefprojecten kwaliteitsborging. Proefprojecten zijn volgens Verhagen noodzakelijk om voldoende ervaring op te doen met de Wkb. En dat moet samen met opdrachtgevers, aannemers, architecten, kwaliteitsborgers en gemeenten. Zoals Van Zanen zijn oproep ook besluit: “Zoek elkaar op, wissel ervaringen en kennis uit. Daar heeft u straks allemaal profijt van”.
Categorie: Proefprojecten / pilots
‘Koper beter beschermd, aannemerij volwassen’
De gemeente Ermelo heeft een traditie in verbinding zoeken met lokale bouwers. Die traditie vertaalt zich onder andere naar een vroegtijdige deelname aan proefprojecten voor de Wet kwaliteitsborging bouwen (Wkb). Na twee proefprojecten is wethouder Wouter Vogelsang overtuigd: ‘De koper is beter beschermd en de aannemerij is gedwongen om volwassen te worden. De kwaliteitsborgers zitten veel dichter op de huid van de aannemers doordat de borgers voortdurend tussentijds toetsen. Daardoor gaat de kwaliteit van bouwprojecten aantoonbaar omhoog.’
Tegenover het gemeentehuis staat een complex met winkels en appartementen. Elders in Ermelo zijn 21 koopwoningen in aanbouw. Beide projecten zijn of worden gebouwd onder de systematiek van de Wkb. Vogelsang: ‘In 2018 zijn we er als het ware blind in gestapt. Eens in de twee tot drie jaar houden we een informatieavond voor bouwend Ermelo waarin we de bouwers bijpraten over ontwikkelingen in wet- en regelgeving. We zoeken daarin nadrukkelijk de verbinding. Mede daardoor is het voornemen ontstaan om een Wkb-proefproject te starten.’ Inmiddels kan Vogelsang het andere gemeenten volmondig aanraden om zich aan te melden met een proefproject: ‘Ik zou zeggen: ga ervoor. Door een proefproject te draaien leer je wat ieders rollen zijn en ook hoe je als gemeente je nieuwe rol kunt invullen. Mochten bestuurders nog vragen hebben of twijfelen over nut en noodzaak om ervaringen op te doen met proefprojecten, dan ben ik altijd bereid daar een toelichting op te geven.’
Bouw- en Woningtoezicht
Een van de leerpunten zo niet zorgpunten voor een gemeente is wat er verandert voor de medewerkers van Bouw- en Woningtoezicht: is er straks nog wel werk voor hen? Vogelsang: ‘Hun taken verschuiven maar ik kan je verzekeren dat er nog wel voor honderd jaar werk ligt, zeker met de komende landelijke Actieagenda Wonen. Onze gemeente alleen al heeft de opgave om 460 woningen te bouwen.’
In Ermelo wordt de medewerker van bouwtoezicht ondersteund door 4 BOA’s. Zij worden ingezet als toezichthouder bij kleine bouwvergunningen. Ook houden ze toezicht op de naleving van bestemmingsplanvoorschriften in onder andere het buitengebied als het gaat om de bestemming van leeg komende agrarische bedrijfsgebouwen. Bovendien is de verwachting dat bouwtoezicht straks een belangrijke rol krijgt in het toezicht op duurzaamheidsaspecten van bouwprojecten. Vogelsang: ‘Je kunt daar afspraken over maken met de kwaliteitsborger. Laat je dat toezicht aan hem over of doe je het zelf? Je kunt als gemeente in de verdediging schieten of je kunt gaan omdenken.’
Goedkeurende verklaring
Aan het slot van een Wkb-project moet er een goedkeurende verklaring liggen van de kwaliteitsborger dat aan alle eisen van het Bouwbesluit is voldaan. Maar wat als de borger op aspecten geen ‘vinkje’ kan zetten? Vogelsang: ‘Wij blijven te allen tijde bestuurlijk verantwoordelijk. We kiezen dan ook of we vervolgens handhaven of niet. Maar, als het goed is komen we niet snel voor zo’n beslissing te staan, omdat we steeds tijdens de bouw worden bijgepraat. Zo kunnen we snel tussendoor schakelen en zaken bijstellen.’
Korting op bouwleges
Ermelo geeft voor de proefprojecten veertig procent korting op de bouwleges. Na 1 januari 2022 (Red. 1 juli 2022) geldt dat niet meer, terwijl de kwaliteitsborgers wel moeten worden betaald. Vogelsang, tevens wethouder van financiën: ‘Zoals het nu is ingericht, gaan wij inkomsten verliezen. Hoe we die tekorten gaan opvangen, daarvoor kijken we naar de rijksoverheid. Dit maakt overigens mede deel uit van de evaluatie van artikel 2 van de Financiële-verhoudingswet.’
Uit dit artikel 2: ‘Indien beleidsvoornemens van het Rijk leiden tot een wijziging van de uitoefening van taken of activiteiten door provincies of gemeenten, wordt in een afzonderlijk onderdeel van de bijbehorende toelichting met redenen omkleed en met kwantitatieve gegevens gestaafd, welke de financiële gevolgen van deze wijziging voor de provincies of gemeenten zijn. In de toelichting wordt tevens aangegeven via welke bekostigingswijze de financiële gevolgen voor de provincies of gemeenten kunnen worden opgevangen.’
Tegelijkertijd stelt de wethouder vast dat kopers dankzij de Wkb meer waar voor hun geld zullen krijgen, lees: een betere kwaliteit. ‘Daar mag best iets tegenover staan, dus met gevolgen voor de prijs. De wet dwingt bouwers immers om gemaakte afspraken na te komen, dankzij de kwaliteitsborging tijdens de bouw.’
Gemeente Emmen: “Pak proefprojecten praktisch aan”
Al snel was in Emmen duidelijk dat de implementatie van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen veel voeten in de aarde zou hebben. Alie Haan, jurist bij de gemeente, had in september 2019 een inventarisatie van mogelijke gevolgen gemaakt. Hieruit bleek dat meerdere disciplines binnen de gemeentemuren met de Wkb te maken zouden krijgen. Op basis van deze analyse werd een projectteam opgezet om de implementatie te begeleiden. Nu ruim een jaar later vertellen projectleider Tonko Aeilkema en projectsecretaris Anet Hoorn samen met Alie Haan over het belang van de praktische aanpak bij de implementatie van de Wkb.
Projectteam
De gevolgen van de in werkingtreding van de Wkb zijn in Emmen behoorlijk groot te noemen. Ruim 60 % van alle bouwwerken vallen onder de zogeheten gevolgklasse 1. ‘Dat betekent dus veel voor bijvoorbeeld onze leges en de capaciteit bij vergunningen, toezicht en handhaving,’ vertelt Alie Haan. ‘Wij hebben een breed projectteam opgezet waarbij vanuit meerdere afdelingen medewerkers aanhaken. Daardoor kunnen we intern snel schakelen.’
Bij aanvang begon het projectteam met een situatieschets. ´We hebben beschreven hoe het er nu aan toe gaat en wat de Wkb na in werkingtreding voor de procedures zal betekenen,´ vertelt Tonko Aeilkema. Maar dat bleef toch vrij theoretisch, vonden ze in het Emmense. ‘Het werd ons al snel duidelijk dat we proefprojecten nodig hadden om de daadwerkelijke impact te kunnen inschatten.´
Proefprojecten
Inmiddels lopen in Emmen 7 proefprojecten en het einde is nog niet in zicht. Maar de proefprojecten kwamen niet vanzelf. Het projectteam heeft daar hard aan moeten trekken. Allereerst heeft het projectteam geld gekregen zodat de gemeente tijdens de proefprojecten de kwaliteitsborger betaalt. ‘Deze subsidie helpt natuurlijk om projecten van de grond te krijgen.’ vertelt Anet Hoorn, ‘Maar wat nog veel belangrijker was om aannemers, architecten en adviesbureaus zover te krijgen om mee te gaan werken aan proefprojecten.’
Een groep van ruim 25 bij de gemeente bekende aannemers, architecten en bouwkundig tekenbureaus werd nog voor de zomer van 2020 uitgenodigd voor een informatieavond op 15 september, waarbij ook kwaliteitsborgers aanwezig zouden zijn. Omdat de uitnodiging vlak voor de bouwvak uitging, werd na de vakantie besloten om de aannemers ook persoonlijk te benaderen. Anet Hoorn belde alle aannemers die na de uitnodiging niets van zich hadden laten horen. ‘Een klein aantal was niet geïnteresseerd, maar het overgrote deel wel. Ook diegenen die nog niets van zich had laten horen op de uitnodiging. Uiteindelijk hebben de meeste bouwers tijd vrijgemaakt voor de bijeenkomst en hadden we op 15 september een groep van 40 belangstellenden’.
Hercuton realiseert 25e project onder externe kwaliteitsborging
Onderstaand nieuwsbericht is afkomstig van de website van Hercuton d.d. 8 maart 2021
In Hoofddorp realiseert Hercuton op dit moment het nieuwe logistiek centrum voor Nippon Express. Het is het 25e nieuwbouwproject dat het bouwbedrijf sinds 2016 onder externe kwaliteitsborging realiseert. Hiermee loopt het bedrijf vooruit op de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) die op 01-01-2022 van kracht wordt. Reden voor Hercuton om vooruitlopend op deze datum al aan deze wet te voldoen is het feit dat externe kwaliteitsborging zorgt voor een beter eindproduct met een hogere kwaliteit en minder opleverpunten.
Kosten
De Wkb gaat in eerste instantie gelden voor bouwwerken met gevolgklasse 1. Hercuton realiseert gebouwen in gevolgklasse 2. De verwachting is echter dat deze gevolgklasse binnen enkele jaren ook onder de Wkb zal vallen. Het bouwbedrijf heeft inmiddels voor nagenoeg € 300 miljoen euro aan projecten gerealiseerd onder kwaliteitsborging. De kosten voor externe kwaliteitsborging bedragen gemiddeld 0,45 % van de projectsom. Hier staat tegenover dat er bij de projecten onder externe kwaliteitsborging minder opleverpunten en garantiekosten zijn. Tevens schat Hercuton in dat dit nog omlaag kan in de toekomst door in haar ontwerpen nog meer vanuit ‘standaarden‘ te werken en het verder legoliseren van haar betonnen, houten en stalen bouwsystemen.
Standaard bedrijfsvoering
Volgens Algemeen Directeur Maarten Bakker zijn de ervaringen met externe kwaliteitsborging dermate positief dat het voor projecten met een omvang groter dan € 5 miljoen al enige tijd standaard bedrijfsvoering is: “Je kunt de implementatie van de Wkb blijven uitstellen tot je voor een voldongen feit staat, maar wij hebben ervoor gekozen om de wet te omarmen. Externe kwaliteitsborging helpt ons om ons product te verbeteren en efficiënter te werken. Je krijgt als het ware direct feedback op je werk en de belangrijkste keuzes die je in het ontwerp en het realiseren van een project neemt. Deze pakken we direct op en nemen we ook mee bij volgende projecten. We zien daardoor ook dat collega’s van ons nazorg- en onderhoudsbedrijf ServicebouwPlus nog minder vaak naar een ‘Wkb-pand’ hoeven voor nazorg.”
Proefprojecten
In november bereikten de Vereniging Nederlandse Gemeenten en minister Ollongren (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) een akkoord over de Wkb. Hiermee werd een belangrijke stap gezet richting de beoogde inwerkingtreding van de wet.
Op dit moment liggen de laatste onderdelen van de Wkb bij de Eerste Kamer die aanvullende vragen heeft gesteld met betrekking tot de resultaten van proefprojecten. Met andere woorden, is er door partijen voldoende ervaring opgedaan met de implementatie van de Wkb? Hoewel niet alle projecten van Hercuton volgens de procedure voor proefprojecten zijn uitgevoerd, laat hun ervaring zien dat met kwaliteitsborging een hogere kwaliteit kan worden bereikt tegen uiteindelijk lagere kosten.
Stand van zaken Ambassadeursnetwerken #kwaliteitsborging
In november is gestart met Ambassadeursnetwerken kwaliteitsborging. Inmiddels zijn 11 netwerken aan de slag waarbij in totaal 92 gemeenten zijn aangehaakt. Een overzicht van netwerken en projecten is te zien in het voortgangsoverzicht maart 2021.
Meedoen met een netwerk? Meer informatie is hier te vinden.
Overzicht Ambassadeursnetwerken Wkb maart 2021Waarom starten met een proefproject Wkb?
het antwoord op die vraag wordt gegeven door de gemeente Bernheze, Bouwbedrijf Van de Ven en BCN kwaliteitsborgers in onderstaand filmpje. Wilt u ook starten met een proefproject? Doen dan mee met een Ambassadeursnetwerk Wkb.
Kick-off ambassadeursnetwerk Wkb in Rotterdam
BRON: Website VNG
De proefprojecten voor de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen gaan nu echt van start. In Rotterdam is de spits afgebeten met de kick-off voor het Ambassadeursnetwerk kwaliteitsborging. Meer dan 40 deelnemers deelden digitaal de eerste ervaringen met de proefprojecten.
Een ambassadeursnetwerk bestaat uit een ambassadeursgemeente, een aantal omringende gemeenten, aannemers en kwaliteitsborgers. Tijdens de kick-off wisselden gemeenten waar al proefprojecten zijn gestart, kennis en ervaring uit. Binnen het netwerk worden de komende maanden nog minimaal 10 projecten opgestart. Omliggende gemeenten en andere geïnteresseerden kijken mee en alle partijen leren van elkaar.
Netwerken in het hele land
In het hele land gaan de komende maanden 18 netwerken aan de slag met de proefprojecten. Zij gaan hierin leren en ervaren hoe de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen werkt. Deze kennis en ervaring wordt gedeeld met alle gemeenten in Nederland.
Op korte termijn gaan de netwerken in Almere, Zaanstad en Den Haag beginnen. Geïnteresseerden kunnen zich aanmelden bij 1 van de ambassadeursgemeenten of via wkb@vng.nl.
Conceptakkoord over verdere uitwerking Besluit kwaliteitsborging
BRON: BWTinfo.nl
Het ministerie van BZK en de VNG, mede namens de Vereniging Bouw en Woningtoezicht Nederland (VBWTN), hebben deze week overeenstemming bereikt over de verdere uitwerking van het besluit kwaliteitsborging voor het bouwen (Bkb). Met dit conceptakkoord zijn wat BZK en VNG betreft alle juridische belemmeringen weggenomen. Partijen kunnen zich nu gaan richten op de voorbereidingen voor de invoering van de wet op 1 januari 2022.
Begin 2019 hebben de VNG en minister Ollongren de ambities over de rol van het bevoegd gezag en de implementatie vastgelegd in een gezamenlijk bestuursakkoord. Het ontwerpbesluit dat in april dit jaar in voorhang is gebracht, voldeed volgens de VNG echter nog niet aan deze afspraken die in het bestuursakkoord waren opgenomen. De afspraken die nu zijn gemaakt, geven een goede invulling aan hetgeen in het bestuursakkoord is beoogd.
In het besluit kwaliteitsborging voor de bouw wordt de taakverdeling duidelijker beschreven en wordt een duidelijk onderscheid gemaakt tussen de risicobeoordeling en het borgingsplan. De gemeente toetst bouwplannen niet meer vooraf. De gemeente houdt haar toezichthoudende en handhavende bevoegdheden zoals die binnen het nieuwe stelsel en de Omgevingswet zijn beoogd. Om deze taken zo goed mogelijk uit te voeren moet het bevoegd gezag beschikken over voldoende informatie. Dit is in de Wkb geborgd door het verstrekken van een risicobeoordeling en een daarop gebaseerd borgingsplan voorafgaand aan de bouw. Op verzoek van het bevoegd gezag worden gegevens en bescheiden verstrekt over specifieke bouwwerkzaamheden en de momenten waarop deze worden uitgevoerd. Dit met het oog op het voorkomen en of beperken van risico’s die van invloed kunnen zijn op het voldoen van het te bouwen bouwwerk aan de bouwtechnische regels. In de risicobeoordeling moeten door de gemeente aangegeven lokale risico’s worden meegenomen.
De kwaliteitsborger maakt op basis van deze risicobeoordeling een plan van aanpak: het zogeheten Borgingsplan waarin hij aangeeft op welke wijze met in achtneming van alle risico’s hij het bouwproject zal gaan borgen.
Er staat alle partijen nu niets meer in de weg om aan de slag te gaan met proefprojecten en de implementatie van de Wkb!